Co zrobić, kiedy nie możesz ustalić adresu dłużnika ?

 
 
W takim przypadku celowe jest złożenie wniosku o ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu w trybu przepisu art. 144 KPC, który brzmi następująco:
§ 1. Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia, przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.
§ 2. O ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w sprawach zaś większej wagi, gdy uzna to za potrzebne, także w prasie.
§ 3. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Sąd może jednak uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.
§ 4. Czynności określone w § 1-3 może wykonywać także referendarz sądowy.
 
Ustanowienie kuratora, w myśl tego przepisu, następuje gdy zachodzi potrzeba doręczenia stronie pisma procesowego otwierającego drogę do podjęcia przez tę stronę obrony swoich interesów w postępowaniu cywilnym, a jednocześnie wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane.
Przepis ten może znaleźć zastosowanie jedynie w przypadku, gdy zostanie złożony stosowny wniosek, a wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane (post. SN z 14.2.2006 r., II CSK 86/05, Legalis).
Co więc ważne, sąd nie podejmie czynności mających na celu ustanowienie kuratora z urzędu, a jednocześnie obowiązkiem wnioskodawcy jest uprawdopodobnienie okoliczności, że adres dłużnika nie jest znany.
Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, ustanowienie kuratora bez dostatecznego uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony nie jest znane, powoduje nieważność postępowania (por. np. wyr. SN z 10.4.1978 r., III CRN 40/78, Legalis; por. post. SN z 8.4.1998 r., III CKU 12/98, Legalis).
 
Odmienna sytuacja ma miejsce w postępowaniu nieprocesowym, gdzie na mocy art. 510 § 2 KPC w razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu nie jest znane, jego wyznaczenie następuje z urzędu.