Zniesienie służebności- kiedy jest możliwe ?

Służebność gruntowa to- mówiąc najogólniej- ograniczone prawo rzeczowe polegające na obciążeniu w określony sposób jednej nieruchomości (nieruchomości obciążonej) w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości (nieruchomości władnącej). Wśród służebności gruntowych najczęściej występują.: służebność drogi koniecznej, służebność parkowania samochodu na cudzej nieruchomości, służebność czerpania wody ze studni, itd. Najczęściej raz ustanowiona służebność gruntowa reguluje stosunki prawne w sposób trwały. W niektórych jednak wypadkach może dojść do wygaśnięcia lub zniesienia służebności.

Wygaśnięcie służebności.

Kwestię wygaśnięcia służebności gruntowej reguluje art. 293 K.C. zgodnie z którym taka służebność wygasa wskutek niewykonywania jej przez lat dziesięć. Szczególny przypadek ma miejsce wówczas gdy służebność gruntowa polega na obowiązku nieczynienia (np. zakazie wznoszenia budynków przewyższających określoną wysokość tj. „służebność widoku”)- wtedy wygasa ona gdy stan rzeczy sprzeczny z treścią służebności istnieje na nieruchomości obciążonej przez co najmniej 10 lat.

Jako adwokat wskazuję, iż jeżeli służebność gruntowa wpisana jest do księgi wieczystej to sam upływ 10 letniego terminu nie powoduje automatycznie jej wygaśnięcia- konieczne do tego jest jej wykreślenie z księgi wieczystej.

Jeżeli natomiast istnieje spór pomiędzy właścicielami nieruchomości władnącej i obciążonej co do tego czy doszło do wygaśnięcia służebności, to właścicielowi nieruchomości obciążonej przysługuje powództwo o ustalenie.

Kiedy może dojść do zniesienia służebności ?

Kodeks cywilny przewidują dwie sytuacje kiedy może dojść do zniesienia służebności gruntowej- za wynagrodzeniem (art. 294 K.C.) i bez wynagrodzenia (art. 295 K.C.).

Zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem może żądać właściciel nieruchomości obciążonej jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność ta stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Regulacja ta ma więc zastosowanie do sytuacji gdy istniejąca służebność pełni swoje funkcje jednak nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości obciążonej (np. przy służebności czerpania wody gdy w danej miejscowości zostanie wybudowany wodociąg), a jednocześnie korzystanie z niej wiążą się z istotnymi uciążliwościami dla właściciela nieruchomości obciążonej. Przesłanką zastosowania tego przepisu jest również zmiana stosunków- stan rzeczy stanowiący podstawę wniosku o zniesienie służebności musi być inny od tego istniejącego w dacie jej ustanowienia i wykonywania. Jako adwokat wskazuję, iż w zakres pojęcia „zmiany stosunków” nie wchodzą zmiany stosunków osobistych pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej a właścicielem nieruchomości władnącej.

Z kolei podstawą do zniesienia służebności gruntowej bez wynagrodzenia jest sytuacja gdy służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie. Jest to np. sytuacja gdy została urządzona droga gminna w związku z czym właściciel nieruchomości władnącej ma zagwarantowany dostęp do drogi publicznej z innej strony.

W obu wskazanych powyżej wypadkach roszczenie o zniesienie służebności realizowane jest przed sądem, w drodze stosownego powództwa. Zapadłe orzeczenie o zniesieniu służebności stanowi podstawę do jej wykreślenia z księgi wieczystej.

Wreszcie, końcowo wspomnieć należy, iż do wygaśnięcia służebności może dojść w sytuacji zrzeczenia się jej przez właściciela nieruchomości władnącej. Oświadczenie o zrzeczeniu się służebności powinno być złożone pisemnie, z podpisem notarialnie poświadczonym. Jednak i w tym wypadku, jeżeli służebność jest wpisana do księgi wieczystej, konieczne jest złożenie wniosku o jej wykreślenie- dopiero z tą chwilą służebność przestaje istnieć.

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten lub inny temat zapraszam na moją stronę internetową i prowadzony na niej blog .