Wpływ postępowania restrukturyzacyjnego na inne postępowania – cz. 2

Jeden z klientów poinformował nas, że właśnie odebrał pismo od nadzorcy sądowego. Z pisma wynika, że wobec dłużnika naszego klienta otwarto przyspieszone postępowanie układowe. Korespondencja ta wywołała niepokój u klienta. Obawiał się o losy postępowania sądowego o zapłatę, które wszczął wcześniej przeciwko temu dłużnikowi. Czy słusznie?

Przyspieszone postępowanie układowe a inne postępowania

Przyspieszone postępowanie układowe jest jednym z czterech rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Każde z nich nieco inaczej oddziałuje na inne postępowania. Dziś przybliżymy wpływ przyspieszonego postępowania układowego na postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne czy przed sądami polubownymi, które dotyczą masy układowej.

Inne postępowania w toku

W przypadku otwarcia przyspieszonego postępowania układowego dłużnik niezwłocznie informuje nadzorcę sądowego o wszystkich toczących się postępowaniach, dotyczących masy układowej. Chodzi o postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne czy przed sądami polubownymi, prowadzone na rzecz i przeciwko dłużnikowi.

Postępowania te, pomimo otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, prowadzi się dalej. Nie ulegają one zawieszeniu. Nadzorca sądowy nie bierze w nich udziału, nie staje się z mocy prawa stroną czy uczestnikiem. Nie wstępuje do nich jako interwenient uboczny.

Jednakże niektóre czynności dłużnika dla wywołania skutków prawnych, wymagają zgody nadzorcy sądowego. W związku z czym dla uznania roszczenia, zrzeczenia się roszczenia czy zawarcia ugody dłużnik potrzebuje zgody nadzorcy sądowego. Nadzorca musi również wyrazić zgodę na przyznanie okoliczności istotnych dla sprawy przez dłużnika, we wskazanych wyżej innych postępowaniach.

Szczególnym przypadkiem będzie pozbawienie dłużnika zarządu własnym majątkiem (art. 239 Prawa restrukturyzacyjnego). Jeśli zachodzą ku temu przesłanki sąd ustanowi zarządcę, również w przyspieszonym postępowaniu układowym. Przykładowo może mieć to miejsce, w razie niewykonywania przez dłużnika poleceń sędziego-komisarza lub nadzorcy sądowego. Taka sytuacja ma wpływ na postępowanie sądowe. Wówczas sąd zawiesi z urzędu postępowanie, jeśli dotyczy ono masy układowej i ustanowiono zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Wszczęcie nowych postępowań

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo restrukturyzacyjne, pomimo otwarcia przyspieszonego postępowania układowego, możliwe jest wszczęcie innych postępowań. Ta forma restrukturyzacji nie wpływa zatem na możliwość wszczęcia przez wierzyciela postępowań skierowanych na dochodzenie wierzytelności podlegających umieszczeniu w spisie wierzytelności. Dopuszcza się wszczęcie postępowania sądowego, administracyjnego, sądowoadministracyjnego, przed sądami polubownymi, po otwarciu omawianego rodzaju postępowania restrukturyzacyjnego. W przypadku wszczęcia któregoś z powyższych postępowań, obowiązują ogólne zasady zasądzenia kosztów procesu.

Po prawomocnym zatwierdzeniu układu

Skoro inne postępowania mogą się toczyć niezależnie od otwartego przyspieszonego postępowania układowego, to może zdarzyć się tak, że sąd w sprawie o zapłatę wyda orzeczenie już po prawomocnym zatwierdzeniu układu. Jednocześnie wierzytelność ta będzie także objęta układem. Wówczas może pojawić się wątpliwość co do skuteczności układu. Sąd przy orzekaniu w sprawie o zapłatę dokona oceny czy zatwierdzony układ zmienia w jakiś sposób treść zobowiązania, które jest przedmiotem tego postępowania. Należy pamiętać także o zasadzie związania wierzycieli układem.. Sąd nie może zasądzić ponad to, co wierzyciel może uzyskać z układu.

Postępowania egzekucyjne i zabezpieczające

Jeśli egzekucję co do wierzytelności objętej z mocy prawa układem wszczęto przed otwarciem przyspieszonego postępowania układowego, to ulega ona zawieszeniu z mocy prawa. Zawieszenie nastąpi z dniem otwarcia tego rodzaju restrukturyzacji. Postępowania egzekucyjne będzie można podjąć na nowo, np. w razie prawomocnego umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego. W przypadku prawomocnego zatwierdzenia układu postępowania egzekucyjne i zabezpieczające, skierowane na zaspokojenie wierzytelności objętych układem, ulegają umorzeniu z mocy prawa. Natomiast te, które były zawieszone i dotyczyły wierzytelności nieobjętych układem podejmuje się na wniosek wierzyciela. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu tytuły wykonawcze i egzekucyjne, które dotyczą wierzytelności objętych układem, tracą wykonalność z mocy prawa.

Jednocześnie wszczęcie postępowania egzekucyjnego po dniu otwarcia przyspieszonego postępowania układowego jest niedopuszczalne. Podobnie nie można wykonać m.in. postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia wynikającego z wierzytelności objętej z mocy prawa układem.  W tym przypadku z dniem otwarcia restrukturyzacji bieg przedawnienia roszczeń nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu przez czas trwania przyspieszonego postępowania restrukturyzacyjnego.

Inaczej wygląda egzekucja w przypadku gdy wierzytelność jest zabezpieczona na mieniu dłużnika, np. hipoteką czy zastawem. Taki wierzyciel jest w komfortowej sytuacji i może prowadzić egzekucję w toku przyspieszonego postępowania układowego. Egzekucja tę prowadzi się wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia.

W związku z powyższym postępowanie sądowe o zapłatę, wszczęte jeszcze przed otwarciem przyspieszonego postępowania układowego, może być prowadzone dalej (dłużnikowi pozostawiono zarząd majątkiem). Nadzorca sądowy powinien się dowiedzieć o tym postępowaniu niezwłocznie od dłużnika. W zależności od dalszego przebiegu przyspieszonego postępowania układowego różnie może wyglądać jego wpływ na to postępowanie sądowe.