Komu przysługuje zachowek?

Punktem wyjściowym jest analiza art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tą regulacją:

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).

Osobami najbliższymi spadkodawcy, które są jedynymi uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Nie można zatem rozszerzać uprawnienia do zachowku na inne osoby. Pamiętać jednocześnie należy, iż roszczenie zachowkowe będzie przysługiwać osobie uprawnionej, jeżeli dziedziczyłaby ustawowo po spadkodawcy. Powyższe oznacza, iż  należy odwołać się do art. 931-932 k.c., aby ustalić krąg spadkobierców ustawowych po danym spadkodawcy. Jak wskazuje J. Knabe, „ podmiotami uprawnionymi do zachowku mogą być jednocześnie tylko zstępni oraz małżonek albo małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Nie będzie natomiast miała miejsca sytuacja, gdy jednocześnie uprawnionymi będą zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, a także zstępni oraz rodzice spadkodawcy ”.