Czy warto zawierać porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę?

Umowa o pracę może rozwiązać się także za porozumieniem stron. Porozumienie stron oznacza, iż pracownik i pracodawca zgadzają się na rozwiązanie umowy o pracę w oznaczonym terminie i w tym celu podpisują stosowny dokument (choć nie jest to konieczne), na mocy którego umowa o pracę ulegnie rozwiązaniu.

Do tej pory najczęściej mieliśmy do czynienia z sytuacją, kiedy to pracownik znalazł inna pracę i występował do pracodawcy z propozycją zawarcie porozumienia, aby wcześniej zakończyć pracę i szybciej zatrudnić się w nowej firmie. Obecnie zaś, z uwagi na trudną sytuację wielu przedsiębiorstw, coraz częściej z taką propozycją wychodzą pracodawcy. Zawarcie porozumienia, na mocy którego rozwiąże się umowa o pracę wydaje się kompromisowym i korzystnym rozwiązaniem, ale czy tak jest zawsze z punktu widzenia pracownika?

Porozumienie można zawrzeć w każdym czasie

Wracając jeszcze do pracodawcy, z reguły zawarcie porozumienia można określić jako korzystne rozwiązanie, z kilku powodów. Po pierwsze, przy rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie mają zastosowania przepisy ochronne wprowadzające w określonych sytuacjach lub wobec określonych grup pracowników tzw. zakazy wypowiadania umów o pracę. Strony mogą więc określić datę rozwiązania stosunku pracy także w sytuacji kiedy pracownik przybywa np. na urlopie wypoczynkowym (zob. wyrok SN z 12 listopada 2003 r. I PK 593/02). Po drugie, najczęściej na mocy porozumienia ulega skróceniu okres wypowiedzenia , co powoduje, iż pracownik, który właściwie zdecydował się zmienić pracę, kiedy to jego praca może być np. mniej wydajna, pozostanie pracownikiem firmy przez krótszy czas. Po trzecie, pracodawca ma pewność, iż rozwiązanie stosunku pracy nie znajdzie zakończenia w sądzie pracy , co zawsze jest jakimś ryzykiem biorąc pod uwagę inne formy rozwiązania umowy o pracę.

Co jeszcze istotne, ustalenie rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie wyklucza możliwości rozwiązania tej umowy przed oznaczonym terminem w razie powstania warunków do niezwłocznego jej rozwiązania przez pracodawcę (z winy pracownika tzw. dyscyplinarka bądź bez jego winy) lub przez pracownika (art. 55 k.p.). Jeśli więc umowa jeszcze się nie rozwiązała, możemy zwolnić pracownika np. dyscyplinarnie (tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 15 grudnia 2000 r. I PKN 162/2000).

Kiedy zawarcie porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę będzie niekorzystne dla pracownika?

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem nie będzie dla Ciebie korzystne, w sytuacji kiedy nie podejmiesz od razu innej pracy. Musisz mieć na uwadze, że nie jest to obojętne z punktu widzenia przepisów na podstawie których przyznawany jest zasiłek dla bezrobotnych . Otóż jeżeli w okresie sześciu miesięcy od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy pracownik rozwiązał umowę na mocy porozumienia stron, to zasiłek dla bezrobotnych przysługuje mu dopiero po okresie 90 dni od dnia zarejestrowania, chyba że porozumienie nastąpiło z powodu upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu czy też z powodu zmiany miejsca zamieszkania.

Zwróć także uwagę, iż przy zawarciu porozumienia, procedura dochodzenia jakichkolwiek roszczeń w sądzie jest znacznie trudniejsza, niż ma to miejsce w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę. Musisz wtedy uchylić się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli, które to mogło nastąpić pod wpływem błędu, podstępu lub groźby czyli w przypadkach wyraźnie wskazanych w kodeksie cywilnym.

Jeśli więc – z czym obecnie mam często do czynienia – pracodawca namawia Cię do zawarcia porozumienia, chcąc uniknąć np. płacenia wynagrodzenia przez okres wypowiedzenia, pamiętaj, że przy złożeniu wypowiedzenia (jeśli naruszało ono przepisy prawa) masz prawo do dochodzenia m.in. odszkodowania, a dodatkowo będzie przysługiwał Ci zasiłek dla bezrobotnych.

Pamiętaj, iż sam fakt rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia nie przekreśla prawa do otrzymania odprawy na podstawie przepisów o tzw. zwolnieniach grupowych. Jeżeli pracodawca jest objęty ustawą o zwolnieniach grupowych, a do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem dochodzi z przyczyn określonych w tej ustawie, czyli z przyczyn niedotyczących pracownika, odprawa w dalszym ciągu należy się pracownikowi. Warto jednakże dopisać w pisemnym porozumieniu z jakiej przyczyny następuje zawarcie porozumienia.

Porozumienie o skróceniu okresu wypowiedzenia

Kodeks pracy przewiduje jeszcze jedną możliwość związaną z rozwiązaniem umowy o pracę, do której dochodzi na mocy porozumienia stron. Zgodnie bowiem z art. 36 § 6 pracownik i pracodawca mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jednego  z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy, a ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę. Strony mogą więc skrócić okres wypowiedzenia np. z trzymiesięcznego na miesięczny, co nie będzie zmieniało sposobu rozwiązania umowy np. rozwiązanie umowy nastąpi za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę. Takie rozwiązanie może pozwolić na uniknięcie przez pracownika konsekwencji związanych z brakiem zasiłku dla bezrobotnych, a jednocześnie skróci się jego okres wypowiedzenia (można więc powiedzieć, że niejako „wilk syty i owca cała”).

Szczególnie więc w razie propozycji ze strony pracodawcy o zawarciu porozumienia, warto przemyśleć, czy jest ono rzeczywiście dla Ciebie korzystne.

autor: radca prawny Monika Woźniak-Goraus

Kancelaria radcy prawnego Monika Woźniak-Goraus

ul. Jana Pawła II 13/103, 44-100 Gliwice

tel. 504091413, e-mail: wozniak@kancelariamwg.pl