Świadczenia zdrowotne diagnostyki laboratoryjnej

Świadczenia zdrowotne diagnostyki laboratoryjnej

Podstawowym aktem prawnym określającym zasady organizacji systemu ochrony zdrowia a także funkcjonowanie podmiotów prowadzących działalność leczniczą jest ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Warunki udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz zasady i tryb finansowania świadczeń określa ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Na podstawie dyspozycji art. 16 ustawy z 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego polega na wykonywaniu czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium. Zgodnie natomiast z treścią art. 17 ust. 1 i 2 o diagnostyce laboratoryjnej laboratorium jest przedsiębiorstwem podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów ustawy o działalności leczniczej. Laboratorium może być także jednostką organizacyjną przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego, instytutu badawczego albo uczelni medycznej.

Definicję pojęcia świadczenia zdrowotnego odnajdujemy w ustawie o działalności leczniczej oraz w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W myśl dyspozycji art. 3 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. W literalnym brzmieniu art. 2 ust. 1 pkt. 10 ustawy o działalności leczniczej świadczenia zdrowotne są to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. Konkretna czynność może być uznana za świadczenie zdrowotne tylko wtedy gdy jest udzielana przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach (art. 3 ust. 1 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt. 3 ustawy o działalności leczniczej).

Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, świadczenia zdrowotne stanowią element pojęcia świadczenia opieki zdrowotnej. Świadczenia opieki zdrowotnej to obok świadczeń zdrowotnych, świadczenia zdrowotne rzeczowe (związane z procesem leczenia leki, wyroby medyczne, w tym wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi, i środki pomocnicze) i świadczenia towarzyszące (zakwaterowanie i wyżywienie w zakładzie opieki zdrowotnej całodobowej lub całodziennej oraz usługi transportu sanitarnego) (art. 5 pkt 34 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Świadczeniem zdrowotnym, w myśl przepisów ww. ustawy, są działania służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania, w tym m.in. związane z badaniem diagnostycznym, w tym analityką medyczną (art. 5 pkt 40). Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej definiując pojęcia świadczenia zdrowotnego wyraźniej – w porównaniu z ustawą o działalności leczniczej – stawia na pierwszym miejscu działania służące profilaktyce.

Zgodnie z treścią art. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej, czynności diagnostyki laboratoryjnej obejmują

  1. badania laboratoryjne, mające na celu określenie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz składu płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarno-epidemiologicznych;
  2. mikrobiologiczne badania laboratoryjne płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarno-epidemiologicznych;
  3. działania zmierzające do ustalenia zgodności tkankowej;
  4. wykonywanie oceny jakości i wartości diagnostycznej badań, o których mowa w pkt 1-3, oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań;
  5. działalność naukową i dydaktyczną prowadzoną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej.

Powszechnie przyjmuje się, że czynności diagnostyki laboratoryjnej są świadczeniami zdrowotnymi, bowiem wykonywane są dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych a zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie o działalności leczniczej i ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych świadczenia zdrowotne służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu i przywracaniu lub poprawie zdrowia . Do udzielania zamówień z zakresu działalności leczniczej nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych . Zastosowanie mają przepisy ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Dyspozycja art. 26 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej jednoznaczne określa iż podmiot leczniczy spełniający przesłanki określone w art. 3 ust. 1 ustawy Pzp może udzielić zamówienia na udzielenie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą lub osobie legitymującej się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny. Zgodnie z przepisem art. 26 ust. 3-5 ww. ustawy o działalności leczniczej udzielenie takiego zamówienia następuje w trybie konkursu ofert z zastosowaniem przepisów ustawy o świadczeniu opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Tym samym do udzielenia takiego zamówienia nie stosuje się ustawy Prawo zamówień publicznych.

Rekapitulując:

  1. Badania diagnostyki laboratoryjnej zawierają się w pojęciu świadczenia opieki zdrowotnej.
  2. Udzielanie zamówień z zakresu diagnostycznych badań laboratoryjnych nie podlega ustawie prawo zamówień publicznych;
  3. Do udzielania zamówień z zakresu działalności leczniczej zastosowanie mają przepisy ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

Radca Prawny Michał Araszkiewicz, araszkiewicz@araszkiewicz.info