Realizacja kontaktów z dzieckiem w czasach pandemii koronawirusa.

Realizacja kontaktów z dzieckiem w czasach pandemii koronawirusa (Covid-19)

W pierwszej kolejności należy wskazać, że nadrzędną zasadą, którą muszą się kierować rodzice to dobro dziecka. Wszelkie inne kwestie, w tym prawa lub obowiązki rodzica (czyli władza rodzicielska) powinny być wykonywane tak, aby nie ucierpiało na tym dobro dziecka. Prawo rodzica do kontaktów z dzieckiem jest niezwykle istotne dla jego dobra, ale musi być wykonywane w sposób rozsądny, zwłaszcza w sytuacji stanu epidemii, który obowiązuje w Polsce od 20 marca 2020 roku.

Dlatego też kwestia realizacji kontaktów w obecnej sytuacji jest bardzo indywidualna i powinna uwzględniać wszelkie okoliczności, które mogą mieć wpływ na życie i zdrowie dziecka. Zgodnie z art. 113 §1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice kierując się dobrem dziecka oraz biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia ustalają wspólnie sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez rodzica, u którego dziecko stale nie przebywa.

W związku z powyższym obecnie wiele zależeć będzie od konkretnej sytuacji w danej rodzinie. W przypadku, gdy ustalone są regularne kontakty rodzica z dzieckiem, o częstotliwości kilku razy w tygodniu wraz z nocowaniem, w zasadzie nie ma przeciwwskazań do realizacji  kontaktów w dotychczasowym zakresie. Obowiązkiem każdego rodzica wszak jest zapewnienie dziecku pozostającego pod jego nadzorem pełnej opieki, a co za tym idzie należytych warunków pobytu u siebie, które jednocześnie będą spełniały wszelkie standardy zdrowotne i higieniczne, jakie w aktualnym czasie są szczególnie pożądane,

Sytuacja przedstawia się zgoła inaczej, gdy dziecko spędza czas z drugim rodzicem rzadko np. raz, dwa razy w miesiącu i to bez noclegu. Brak możliwości zabierania dziecka do swojego miejsca zamieszkania celem noclegu znacznie ogranicza, a czasami wręcz wyklucza możliwość zrealizowania takiego kontaktu w sposób dotychczasowy. W świetle aktualnej sytuacji epidemiologicznej nieodpowiednim będzie zachowanie rodzica, który zabiera dziecko w miejsca publiczne, takie jak place zabaw, czy parki i z takiej formy kontaktów trzeba zrezygnować. Teoretycznie nie ma przeszkód, aby dziecko mogło widywać się z drugim rodzicem  u niego w porze dzienniej (tj. na jeden dzień, na popołudnie, na kilka godzin – bez noclegu), ale pod warunkiem, że nie rodzi to żadnego zagrożenia dla dziecka. Dlatego oboje rodzice powinni dojść do porozumienia i ustalić plan kontaktów na czas epidemii, niezależnie od dotychczasowy ustaleń/uregulowań. Warto również rozważyć tymczasową zmianę formy kontaktów poprzez ich realizację drogą elektroniczą lub telefoniczną (rozmowa telefoniczna, komunikatory internetowe, wideorozmowa), jeżeli obiektywnie jest to bezpieczniejsze dla dziecka.

Jednocześnie naganną jest postawa rodzica, który przy braku uzasadnionych podstaw do tymczasowego ograniczenia realizacji kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem, utrudnia bądź uniemożliwia ich realizację jedynie z uwagi na brak zaufania do byłego partnera.

Oczywistym tymczasowym przeciwwskazaniem do realizacji kontaktów będą takie sytuacje jak niedawny powrót rodzica z zagranicy, przebywanie któregokolwiek z rodziców na kwarantannie, podejrzenie zakażenia koronawirusem lub zdiagnozowanie takiego zakażenia. Wtedy w sposób bezwględny nie wolno doprowadzić do kontaktu rodzica z dzieckiem, a odmowa wykonania takiego kontaktu będzie w pełni usprawiedliwiona i pożądana.

Raz jeszcze należy podkreślić, że niezwykle istotne jest zatem, aby nie utrudniać i nie uniemożliwiać realizacji kontaktów w sytuacji, gdy ich realizacja nie stwarza zagrożenia dla dobra dziecka, bowiem ustalone dotychczas kontakty rodzica z dzieckiem (orzeczeniem sądu bądź ugodą) wciąż obowiązują i winny być stosowane.

Stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich w kwestii realizacji kontaktów

Na temat realizacji kontaktów rodzica z dzieckiem wypowiedział się również Rzecznik Praw Obywatelskich, wskazując, iż w tego rodzaju sprawach najważniejsze powinno być dobro dziecka. W związku z powyższym RPO zaapelował do rodziców, aby w tym trudnym dla każdego czasie powściągnąć emocje i kierując się dobrem dziecka ustalić wspólnie zasady realizacji kontaktów. RPO wskazał również jako tymczasowe formy realizacji kontaktów rozmowy telefoniczne, bądź elektronicznie. Jednocześnie wskazał również, iż w przypadku wykorzystywania sytuacji przez jednego z rodziców i nieuzasadnionego odcinania drugiego rodzica od kontaktów z dzieckiem należy liczyć się z konsekwencjami prawnymi.

Konsekwencje nieuzasadnionego utrudniania kontaktów z dzieckiem

Ratunkiem dla osób, które w sposób nieuzasadniony pozbawiane są przez drugiego rodzica kontaktów z dzieckiem jest art. 598 zn 15 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie bowiem z ww. artykułem sąd opiekuńczy wyda przeciwko rodzicowi, który nie wykonuje bądź niewłaściwie realizuje kontakty, a pod którego pieczą pozostaje dziecko, nakaz zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz rodzica uprawnionego do kontaktów za każde naruszenie obowiązku.

Jednakże z uwagi na ograniczony w okresie stanu epidemii zakres funkcjonowania sądów, tj. rozpoznawiania jednie spraw należących do katalogu spraw pilnych (zaś sprawa o kontanty niestety nie zalicza się do tej kategorii) najprawdopodobniej czas rozponawania przedmiotowej sprawy przez sąd będzie znacznie wydłużony. Możliwą jest również sytuacja, w której przedmiotowa sprawa przed jej rozpoznaniam stanie się na przyszłość bezprzedmiotowa, bowiem stan epidemii się zakończy, a rodzic zacznie realizację kontaktów zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami.

W związku z powyższym tym bardziej zaleca się porozumienie rodziców w tej kwestii, tak aby w ramach możliwości umożliwiać realizację kontaktów i zawsze na pierwszym miejscu widzieć dobro dziecka.

adw. Piotr Nowakowski

www.kancelaria-nowakowski.com