PODZIAŁ MAJĄTKU WSPÓLNEGO MAŁŻONKÓW – POSTĘPOWANIE SĄDOWE

Prawomocny wyrok rozwodowy nie zawsze oznacza zakończenie konfliktu z eksmałżonkiem. Nie mniej emocjonujące mogą być sprawy związane z podziałem majątku wspólnego, zwłaszcza, gdy staje się to niepowtarzalną okazją do poturbowania drugiej strony…

            O ile małżonkowie nie postanowili zawrzeć umowy o rozdzielności majątkowej to z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstanie pomiędzy nimi wspólność majątkowa inaczej: wspólność ustawowa. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRIO) przewiduje jeszcze inne umowy majątkowe (rozszerzenie lub ograniczenie wspólności majątkowej, czy ustanowienie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków), ale nie są one zbyt popularne.

Wspólność ustawowa obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.. Ustawodawca wskazał przykładowo, że do majątku wspólnego należą m.in.:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

Podkreślenia wymaga, że wspólnością majątkową objęte są wyłącznie aktywa, a to oznacza, że w przypadku podziału majątku wspólnego nie uwzględnia się długów

Dobra materialne nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków W Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zamieszczono katalog tych przedmiotów, praw i wierzytelności (art. 33 KRIO).

Po ustaleniu elementów majątku wspólnego małżonków należy zastanawiać się jak dokonać jego podziału. Podział taki może zostać dokonany już w wyroku orzekającym rozwód. Ten sposób postępowania jest jednak możliwy tylko wtedy, gdy przeprowadzenie podziału nie spowoduje wydłużenia sprawy rozwodowej. W praktyce oznacza to najczęściej konieczność przedstawienia przez małżonków zgodnego projektu podziału majątku. W przypadku konfliktu pomiędzy stronami pozostaje postępowanie nieprocesowe o poddział. W postępowaniu tym sąd rozstrzyga dodatkowo o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków oraz o wydatkach, nakładach i innych świadczeniach z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie.

Sąd może dokonać podziału majątku na trzy sposoby:

1. poprzez dokonanie podziału w naturze;
2. poprzez przyznanie własności przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego;
3. poprzez zarządzenie sprzedaży rzeczy wspólnych w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym.

Najgorszą, pod względem ekonomicznym, jest ostatnia z przedstawionych  możliwości. Wiąże się ona bowiem ze znacznym wydłużeniem procedury działowej, dodatkowymi kosztami i ryzykiem uzyskania środków tytułem udziału w majątku wspólnym poniżej jego rzeczywistej wartości. 

r.pr. Adam G. Karolak