Po rozwód do biskupa

Wiele osób będących tuż po rozwodzie cywilnym pragnie uregulować swą sytuację prawną w Kościele. Szukają wówczas informacji i pomocy wśród znajomych oraz na forach internetowych, wpisując do wyszukiwarki internetowej frazy: „rozwód kościelny” lub „unieważnienie małżeństwa”. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom wyjaśniam, co to jest proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa oraz podpowiadam, gdzie znaleźć można fachową pomoc i jakie są realne koszty procesu przed sądem kościelnym.

1. Na czym polega proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego?

            Prawo kanoniczne nie dopuszcza rozwodu w formie znanej z prawa cywilnego, a więc określenia takie jak „rozwód kościelny” i „unieważnienie małżeństwa” są błędne i świadczą o nierozumieniu istoty tego procesu. Kościół katolicki dopuszcza natomiast stwierdzenie nieważności małżeństwa. Istotą procesu kanonicznego jest poczynienie wnikliwych ustaleń, których efektem może być uznanie, że pomiędzy danymi osobami nigdy nie powstał węzeł małżeński, pomimo wypowiedzenia przez nie formuły przysięgi małżeńskiej wobec kapłana. Celem, do którego dąży sąd kościelny jest wydobycie obiektywnej prawdy o danym małżeństwie, okolicznościach jego zawarcia, jak również o zaistnieniu ewentualnych przeszkód małżeńskich, które spowodowały, że pomimo wypowiedzenie w kościele sakramentalnego „tak” małżeństwo z punktu widzenia kanonicznego nigdy nie istniało. Przykładowymi przesłankami do stwierdzenia nieważności małżeństwa określonymi w Kodeksie Prawa Kanonicznego są np. niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich z przyczyn natury psychicznej, zawarcie małżeństwa pod przymusem lub pod wpływem ciężkiej bojaźni z zewnątrz, wykluczenie samego małżeństwa, jego istotnego elementu lub przymiotu (np. jedności, nierozerwalności).

2. Gdzie udać się po fachową pomoc?

            W niemalże każdej diecezji w Polsce funkcjonuje sąd kościelny, w którym można uzyskać bezpłatną, wyczerpującą informację dotyczącą wszystkich istotnych elementów procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Gdy uznamy, że potrzebny jest fachowy pełnomocnik, który profesjonalnie sporządzi skargę powodową i w rzetelny sposób będzie reprezentował nas przed sądem kościelnym w trakcie całego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa, warto zapoznać się z aktualną listą adwokatów kościelnych, zatwierdzonych do pełnienia funkcji przy danym sądzie kościelnym. Można to uczynić w siedzibie sądu lub za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej. Dokonanie wyboru adwokata kościelnego z ww. listy gwarantuje, że dany prawnik kościelny legitymuje się aktualnym dekretem biskupa diecezjalnego wydanym na okres maksymalnie 2 lat, który potwierdza jego kompetencje merytoryczne i moralne.

Warto pamiętać, że adwokat lub radca prawny, który reprezentował nas w procesie o rozwód cywilny zazwyczaj nie posiada odpowiedniej wiedzy oraz kwalifikacji do właściwego sporządzenia skargi powodowej, ani rzetelnego reprezentowania przed sądem kościelnym.