Jak i kiedy wygasa obowiązek alimentacyjny?

Osiągnięcie pełnoletności bądź też zakończenie edukacji przez dziecko nie stanowi przesłanki wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego ciążącego na zobowiązanym rodzicu.  Punktem czasowym, od którego dziecko nie ma już prawa do świadczeń alimentacyjnych jest chwila, od której jest ono w stanie w pełni utrzymać się samodzielnie. Nadto art. 133 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się nawet wówczas, gdy nie jest ono jeszcze w pełni samodzielne. A zatem zmniejszenie się możliwości zarobkowych wywołanych chorobą czy utrata uprawnień do wykonywania zawodu po stronie rodzica przy jednoczesnym zaspokajaniu przez niego z trudem własnych potrzeb materialnych może stanowić również przesłankę wygaśnięcia obowiązku pomimo faktu, że dziecko nie jest jeszcze w pełni samodzielne. Trzeba również pamiętać o tym, że przyczyną leżącą po stronie dziecka, od której zależy stwierdzenie ustania obowiązku alimentacyjnego jest np. okoliczność, że dorosłe dziecko, będąc już przygotowane do pracy, ale nadal uczące się, w sposób zawiniony zaniedbuje studia (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80).

W jaki sposób doprowadzić do wygaśnięcie obowiązku? Konieczne jest złożenie pozwu przeciwko uprawnionemu dziecku w sądzie rejonowym właściwym według jego miejsca zamieszkania. Niestety, nie jest możliwe zawarcie w tej sprawie ugody przed mediatorem bądź zawarcie umowy. Istnieje natomiast możliwość załączenia do pozwu o wygaśnięcie porozumienia stron, co znacznie ułatwi i przyspieszy postępowanie. Pozew wnosi zobowiązany do świadczenia alimentacyjnego, a zatem nie obowiązuje tu zwolnienie od opłaty sądowej i wynosi ona 5% wartości przedmiotu sprawy, czyli 5% x 12 x wartość miesięcznego świadczenia. Jeżeli są ku temu powody, powód może wnosić o zwolnienie od kosztów sądowych.

Niejednokrotnie zdarza się sytuacja, w której alimenty są egzekwowane podczas gdy istnieją przesłanki ustalenia, że obowiązek alimentacyjny już wygasł. Warto zatem pamiętać, że już w pozwie można zawrzeć wniosek o zabezpieczenie powództwa przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego. Ze względu jednak na potrzebę szczególnej ochrony interesu osoby uprawnionej do alimentacji zawieszenie postępowania egzekucyjnego może mieć miejsce tylko wówczas, gdy powództwo jest uwiarygodnione w wysokim stopniu. Należy mieć na uwadze, że domagając się zabezpieczenia powództwa o uchylenie obowiązku alimentacyjnego ważne jest dokładne zobrazowanie stanu faktycznego sprawy oraz przedstawienie sądowi w miarę możliwości skompletowanych dowodów poświadczających, że dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie wystarczą same tylko twierdzenia powoda zawarte w treści pozwu.