Czy muszę płacić alimenty byłemu małżonkowi ?

Tytuł wpisu nieprzypadkowy. Dlaczego ?

Ostatnio bardzo często słyszę tego typu pytanie. Większość osób, która decyduje się na rozstanie - zdaje sobie sprawę z tego, że po którejś ze stron zajdzie konieczność ,,płacenia na dzieci". Często jednak małżonkowie zapominają, że już w momencie zawarcia małżeństwa powstaje między nimi obowiązek wzajemnej pomocy, który ,,uaktywnia" się właśnie z chwilą orzeczenia rozwodu.

Dlaczego ?

Istotne znaczenie ma tu określenie winy w rozkładzie pożycia. Otóż, przykładowo: żona może żądać od męża alimentów, w sytuacji gdy sąd ustalił:

• winę obojga z nich w rozpadzie małżeństwa,
• brak winy któregokolwiek z małżonków,
• nie orzekł o winie w wyroku rozwodowym na zgodny wniosek stron,
• orzekł o wyłącznej winie męża w rozkładzie pożycia małżeńskiego.

W pierwszych trzech przypadkach mamy określone przesłanki orzeczenia alimentów na rzecz żony, które różnią się od przesłanek dotyczących czwartej sytuacji. Dlaczego ?

Ustawodawca zdecydował, że w przypadku zgodnego wniosku o nieorzekaniu o winie w postępowaniu rozwodowym lub gdy za rozkład pożycia winę ponosi zarówno mąż, jak i żona albo żadne z nich - roszczenie alimentacyjne na rzecz małżonka może zostać orzeczone tylko w przypadku gdy uprawniony popadnie w  niedostatek. Oznacza to sytuację, gdy uprawniony z powodu choroby, wieku, braku odpowiedniego wykształcenia nie może zapewnić sobie środków finansowych celem zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb. W ostatnim przypadku, t.j. w sytuacji rozstrzygnięcia o wyłącznej winie jednej ze stron - uprawniony nie musi wykazywać przesłanki niedostatku. Wystarczy, że rozwód pociągnął za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej niewinnego małżonka - co wiąże się z udowodnieniem sytuacji materialnej w trakcie trwania małżeństwa i po jego zakończeniu. Na marginesie dodam, że we wszystkich czterech sytuacjach sąd rozważa możliwości zarobkowe zobowiązanego i usprawiedliwione potrzeby uprawnionego.

Czas trwania obowiązku alimentacyjnego między małżonkami

Obowiązek alimentacyjny wygasa zawsze w razie zawarcia przez małżonka uprawnionego nowego małżeństwa. A co ze zobowiązanym? Małżeństwo zobowiązanego nie powoduje wygaśnięcia alimentacji na rzecz byłego małżonka. Może ono mieć (ewentualnie) przełożenie na wysokość świadczenia alimentacyjnego, np. dla byłej żony.

Jeśli małżeństwo zostało rozwiązane bez orzekania o winie - obowiązek dostarczania środków utrzymania wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni.

W przypadku rozwodu z orzeczeniem wyłącznej winy drugiego małżonka nie ma ograniczenia czasowego (5 lat). Oznacza to, że w tym przypadku obowiązek alimentacyjny wygaśnie tylko, gdy uprawniony wstąpi w nowy związek małżeński.