Wypowiedzenie umowy o pracę. Skarga do PIP.

Dzień dobry Firmy często próbują obejść obowiązek zwolnień grupowych (np. rozkładając zwolnienia w czasie lub przenosząc pracowników do innych placówek), ale to nie zawsze jest legalne, zwłaszcza jeśli celem jest uniknięcie konsultacji ze związkami i wypłaty odpraw. Oto kroki, które możecie podjąć:Zbierzcie dowody: Dokumentujcie wszystko pisemnie – wypowiedzenia zmieniające, odmowy zmiany warunków pracy, daty zamknięcia sklepu, komunikaty firmy o przeniesieniach. To pomoże w ewentualnej sprawie sądowej lub skardze. Nie podpisujcie niczego pochopnie: Jeśli proponują przeniesienie do innego sklepu, sprawdźcie, czy warunki (np. dojazd, pensja) są porównywalne. Odmowa nie musi oznaczać natychmiastowego zwolnienia – macie prawo do okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 42 § 1 KP: „Pracodawca może wypowiedzieć pracownikowi warunki pracy lub płacy, jeżeli w wyniku zmniejszenia wymiaru czasu pracy albo z innych przyczyn związanych z organizacją, sposobem wykonywania pracy lub rodzajem pracy nie jest możliwe dalsze świadczenie pracy przez pracownika na dotychczasowych warunkach”. Wykorzystajcie okres wypowiedzenia: Wypowiedzenie zmieniające kończy się z upływem okresu wypowiedzenia (jeśli odmówicie nowych warunków), co w Waszym przypadku zbiega się z zamknięciem sklepu. To daje Wam czas na szukanie nowej pracy i ewentualne roszczenia. Art. 42 § 2 KP stanowi: „Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki”. A § 4: „W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia”. Dołączcie do związku zawodowego: Jeśli w firmie działa NSZZ "Solidarność" lub inny związek, oni mogą reprezentować grupę pracowników i negocjować z pracodawcą (np. o lepsze warunki odpraw). W handlu zwolnienia grupowe dotykają wielu sieci, jak Makro czy Castorama, gdzie związki walczyły o prawa pracowników. Przypomnijmy, art. 2 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych: „Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników w ramach zwolnienia grupowego lub indywidualnego”. Idźcie do sądu pracy: Macie 21 dni na odwołanie się od wypowiedzenia (zmieniającego lub o rozwiązanie umowy). Sąd może uznać je za bezpodstawne, jeśli firma nie przestrzegała procedur (np. brak uzasadnienia ekonomicznego lub dyskryminacja). Dokładnie: art. 45 § 1 KP: „Pracownik, którego umowa o pracy została wypowiedziana, może w ciągu 21 dni od otrzymania wypowiedzenia wnieść do sądu pracy żądanie uznania wypowiedzenia za bezskuteczne”. § 2 dodaje: „Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niewskazane ze względu na uzasadniony interes pracodawcy”. Sprawdźcie, czy to zwolnienia grupowe: Jeśli w sieci (jako całość) zwolniono w ciągu 30 dni co najmniej 10% załogi (dla firm >20 osób), pracodawca musi zgłosić to do powiatowego urzędu pracy, konsultować ze związkami i wypłacić odprawy. Próby "podzielenia" pracowników (np. po 4-5 osób co miesiąc) to częste obejście, ale PIP lub sąd mogą to zakwestionować jako fikcję. Art. 1 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych: „Przepisy ustawy stosuje się w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników”. A art. 2 ust. 1 pkt 1: zwolnienia grupowe to te, w których w ciągu 30 dni liczba zwolnionych wynosi co najmniej 10 pracowników, jeżeli zatrudniają nie więcej niż 100 pracowników. Dodatkowo, art. 39 KP chroni przed zwolnieniem w okresach szczególnych: „Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracy pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli pracownik ma odpowiedni staż pracy” (ochrona przedemerytalna), a także kobiety w ciąży czy na urlopie macierzyńskim. 2. Czy można dochodzić rekompensat w stosunku do pozostałych sklepów?Tak, możecie dochodzić odprawy pieniężnej (rekompensaty) – to nie zależy od pojedynczego sklepu, ale od całej firmy (jeśli XPorada to jedna spółka). Przy likwidacji zakładu pracy (zamknięcie sklepu) zwolnienie z przyczyn niedotyczących pracownika (np. ekonomiczne) daje prawo do odprawy, o ile spełniacie warunki:Kto przysługuje? Pracownicy zatrudnieni co najmniej 2 lata u pracodawcy (niekoniecznie w tym sklepie), z umową na czas nieokreślony lub określony >6 miesięcy. Wykluczeni: pracownicy w okresie ochronnym (np. choroba, ciąża). Art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych: „Pracodawca może rozwiązać stosunek pracy w drodze wypowiedzenia z pracownikami, których stosunek pracy podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed rozwiązaniem” – ale odprawa przysługuje mimo to, o ile spełnione warunki. Z art. 8 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych: „Pracownikowi przysługująca odprawa pieniężna nie może być niższa niż miesięczne wynagrodzenie” (zależnie od stażu), a maksymalnie 15-krotność minimalnego wynagrodzenia (w 2025 r. ok. 57 tys. zł). Art. 30 § 1 pkt 4 KP uzupełnia: „Umowa o pracę rozwiązuje się [...] z upływem okresu wypowiedzenia, jeżeli pracownikowi przysługuje odprawa” w kontekście likwidacji. W stosunku do innych sklepów: Jeśli zwolnienia w sieci sumują się do grupowych (np. zamknięcia w kilku placówkach), macie prawo do odprawy na tych samych zasadach. Odmowa zmiany warunków (wypowiedzenie zmieniające) nie pozbawia odprawy, jeśli przyczyna to likwidacja, a nie "wina pracownika". Dochodzicie jej w sądzie pracy (bez opłat) w ciągu 3 lat od zwolnienia. Jeśli firma unika odpraw, zgłoście to do PIP lub sądu – w handlu zdarza się to często przy masowych zamknięciach.3. Na co powołać się, żeby złożyć skargę do PIP?PIP kontroluje przestrzeganie prawa pracy, w tym zwolnienia i wypowiedzenia. Składajcie zbiorowo (jako grupa) – to wzmacnia sprawę. Oto jak:Jak złożyć? Elektronicznie: Przez ePUAP lub formularz na stronie PIP (pip.gov.pl). Osobiście/pocztą: W okręgowym inspektoracie PIP właściwym dla siedziby firmy lub sklepu. Anonimowo: Możliwe, ale lepiej z danymi dla śledzenia sprawy. Dołączcie: Dowody (kopie wypowiedzeń, e-maile), zgodę na reprezentowanie (jeśli w imieniu grupy). Na co powołać się? W skardze opiszcie fakty i przywołajcie konkretne przepisy (to zwiększa szanse na kontrolę):Unikanie zwolnień grupowych: Art. 1-2 ustawy o zwolnieniach grupowych (np. fikcyjne przeniesienia, by nie przekroczyć progu 10% załogi), w tym art. 2 ust. 7: „Pracodawca jest obowiązany przed przekazaniem planu zwolnień grupowych przedstawić zakładowej organizacji związkowej projekt planu”. Nieprawidłowe wypowiedzenia zmieniające: Art. 42 § 4 KP (brak pouczenia o konsekwencjach odmowy) – jeśli nie było, wypowiedzenie może być nieważne. Brak konsultacji i odpraw: Art. 2 ust. 7-11 ustawy o zwolnieniach grupowych (obowiązek konsultacji ze związkami, wypłata odpraw), w tym ust. 11: „Pracodawca jest obowiązany zawiadomić właściwy okręgowy inspektor pracy o przyczynach i liczbach zwolnień grupowych”. Dyskryminacja lub mobbing: Art. 11³ KP: „Przepisy Kodeksu pracy chronią pracownika przed zwolnieniem z pracy z powodu jego odmowy pracy w warunkach, które nie spełniają wymogów bhp” lub art. 94³ pkt 2a KP o równej traktowaniu. Pozdrawiam serdecznie Adwokat Arkadiusz Malak Jeżeli porada w jakikolwiek sposób pomogła w rozwiązaniu problemu zachęcam do wystawienia opinii o Naszej Kancelarii na portalu Specprawnik oraz odwiedzenia Naszej strony internetowej www.adwokat-malak.com