Wynagrodzenie chorobowe a zmiana tytułu niezdolności do pracy – obliczanie świadczeń przy zwolnieniu lekarskim i ciąży.

Witam serdecznie. Nazywam się Arkadiusz Malak i jestem adwokatem. Dziękuję za zaufanie i szczegółowe opisanie sytuacji. Rozumiem, że planuje Pani założenie rodziny i martwi się o aspekty finansowe związane z ewentualnym zwolnieniem lekarskim. Poniżej przedstawiam obszerną analizę prawną opartą na aktualnych przepisach obowiązujących w Polsce na dzień 30 września 2025 r. Skupię się na mechanizmie wypłaty wynagrodzenia (lub zasiłku) w kontekście zwolnienia lekarskiego z powodu problemów psychiatrycznych (płatnego w wysokości 80% podstawy), a następnie przejścia na zwolnienie z powodu ciąży (płatne w wysokości 100% podstawy). Analiza opiera się na ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230 ze zm., dalej: "ustawa zasiłkowa"), przepisach Kodeksu pracy (Kp) oraz wytycznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).Analizę podzielę na sekcje dla lepszej czytelności: podstawy prawne, mechanizm wypłaty świadczeń, obliczanie podstawy wymiaru, specyfika sytuacji ciągłego zwolnienia z zmianą przyczyny, przykładowe obliczenia oraz praktyczne wskazówki. 1. Podstawy prawne Ustawa zasiłkowa: Reguluje prawo do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego, w tym wynagrodzenie chorobowe (wypłacane przez pracodawcę za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy) i zasiłek chorobowy (wypłacany przez ZUS od 34. dnia lub przez pracodawcę, jeśli jest płatnikiem składek). Art. 92–98 ustawy zasiłkowej określają zasady obliczania podstawy wymiaru świadczeń. Kodeks pracy: Art. 92 Kp nakłada na pracodawcę obowiązek wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (wynagrodzenie chorobowe), z wyłączeniem okresów objętych zasiłkiem ZUS. Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad... (Dz.U. z 2017 r. poz. 2357): Określa zasady dokumentowania zwolnień lekarskich, w tym kod literowy "B" dla niezdolności do pracy w okresie ciąży. Zmiany od 2025 r.: Od 1 stycznia 2025 r. wprowadzono kontynuację okresu zasiłkowego w przypadku nieprzerwanej niezdolności do pracy, co oznacza, że wcześniejsze limity (np. 182 dni w roku) nie resetują się automatycznie przy zmianie przyczyny. To istotne dla Pani sytuacji. Świadczenia te przysługują osobom objętym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (np. pracownikom etatowym), bez okresu wyczekiwania w przypadku ciąży.2. Mechanizm wypłaty świadczeń chorobowychW Polsce system dzieli się na dwie fazy:Wynagrodzenie chorobowe (pierwsze 33 dni): Wypłacane przez pracodawcę w wysokości 80% podstawy wymiaru (art. 92 § 1 pkt 1 Kp). Dla niezdolności w okresie ciąży – 100% (art. 92 § 1 pkt 2 Kp). Zasiłek chorobowy (od 34. dnia): Wypłacany przez ZUS (lub pracodawcę jako płatnika) w wysokości 80% podstawy, z wyjątkami:100% podstawy, jeśli niezdolność przypada w okresie ciąży (art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej). Okres zasiłkowy: Do 182 dni w roku kalendarzowym, z przedłużeniem do 270 dni w przypadku ciąży lub gruźlicy (art. 8 ustawy zasiłkowej). Od 2025 r. przy ciągłej niezdolności okres ten jest kontynuowany bez resetu. W Pani scenariuszu: Zwolnienie psychiatryczne to standardowe 80%, ale po przejściu na zwolnienie z powodu ciąży (kod "B" na L4) stawka wzrasta do 100%. Przejście to nie wymaga nowego wniosku – wystarczy nowe zaświadczenie lekarskie (e-ZLA) z kodem "B".3. Obliczanie podstawy wymiaru świadczeńPodstawa wymiaru jest kluczowa i stanowi "bazę" do mnożenia przez stawkę procentową (80% lub 100%). Zgodnie z art. 92 ustawy zasiłkowej:Podstawowa zasada: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy (np. jeśli niezdolność zaczyna się w październiku 2025 r., bierze się wynagrodzenia z października 2024 r. – wrzesień 2025 r.). Co wlicza się do podstawy: Wynagrodzenie zasadnicze, premie (z wyjątkiem jakościowych), dodatki, ekwiwalenty za urlop, wynagrodzenie za nadgodziny – wszystko, od czego odprowadzano składki ZUS na ubezpieczenie chorobowe. Nie wlicza się diet służbowych czy świadczeń socjalnych. Zaokrąglenia i korekty: Podstawa dzielona jest przez 30 dni (dla dziennego świadczenia). Jeśli w okresie bazowym były inne okresy niezdolności, wynagrodzenie za nie jest uzupełniane do pełnego miesiąca (art. 80 ustawy zasiłkowej), ale nie zmienia to średniej. Zmiany od 2025 r.: Podstawa nie może być niższa niż 30% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (ok. 2500 zł w 2025 r.), ale dla etatowców zazwyczaj jest wyższa. Podstawa nie jest równa "normalnej wypłacie, jakbym chodziła do pracy" – to średnia z 12 miesięcy, która może być niższa lub wyższa w zależności od zmienności wynagrodzenia.4. Specyfika ciągłego zwolnienia z zmianą przyczyny (psychiatryczna → ciąża)To sedno Pani pytania. Jeśli zwolnienie jest nieprzerwane (brak przerwy w niezdolności do pracy), traktowane jest jako jeden ciągły okres zasiłkowy (art. 8 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Kluczowe wnioski:Brak ponownego obliczania podstawy: Podstawa wymiaru ustalana jest raz na początku niezdolności (tj. na starcie zwolnienia psychiatrycznego) i nie zmienia się nawet przy zmianie przyczyny (np. na ciążę). Nie ma "nowego startu" – nawet jeśli zmiana następuje po kilku miesiącach. Potwierdza to orzecznictwo i wytyczne ZUS: podstawy nie przelicza się na nowo przy kontynuacji, niezależnie od przerwy krótszej niż miesiąc kalendarzowy. Zmiana stawki procentowej: Dla okresu psychiatrycznego – 80% tej podstawy. Od momentu wystawienia L4 z kodem "B" (ciąża) – 100% tej samej podstawy. Nie ma znaczenia, że poprzedni okres był płatny 80%; ciąża "podnosi" stawkę retroaktywnie dla nowego fragmentu zwolnienia. Kontynuacja okresu zasiłkowego: Od 2025 r. cały okres (nawet ponad 182 dni) jest sumowany, z limitem do 270 dni dla ciąży. ZUS nie wymaga nowego wniosku – wystarczy aktualizacja e-ZLA. Dokumentacja: Pracodawca/ZUS musi otrzymać zaświadczenie o stanie ciąży (np. USG) przed wystawieniem listy płac, aby zastosować 100%. Jeśli nie – wyrównanie następuje po porodzie (z urzędu, jeśli ciąża w ostatnich 6 miesiącach przed porodem). Wyjątek: Jeśli między zwolnieniami jest przerwa >1 miesiąca, podstawa mogłaby być przeliczona na nowo (biorąc aktualne 12 miesięcy). Ale w Pani opisie to ciągłe zwolnienie, więc nie dotyczy.5. Przykładowe obliczenieZałóżmy hipotetyczną sytuację: Pani średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w 12 miesiącach poprzedzających zwolnienie (np. luty 2025 r.) wynosi 5000 zł. Zwolnienie psychiatryczne zaczyna się 1 marca 2025 r., trwa 3 miesiące (do 31 maja), a od 1 czerwca 2025 r. zmienia się na ciążę (kod "B").Podstawa wymiaru: 5000 zł (średnia z lutego 2024 – styczeń 2025). Dzienna podstawa: 5000 zł / 30 = 166,67 zł. Okres psychiatryczny (marzec–maj, 92 dni):Pierwsze 33 dni (marzec): Wynagrodzenie chorobowe 80% = 166,67 zł × 80% × 33 dni ≈ 4400 zł (wypłata miesięczna ok. 4400 zł za marzec, po odliczeniu składek). Dni 34–92: Zasiłek ZUS 80% = 166,67 zł × 80% × 59 dni ≈ 7867 zł (miesięcznie ok. 2500–3000 zł). Okres ciążowy (od czerwca): Zasiłek 100% = 166,67 zł × 100% × liczba dni (np. za czerwiec 30 dni ≈ 5000 zł brutto). Całkowita wypłata: W okresie psychiatrycznym ok. 80% średniej (nie pełna pensja), w ciąży – 100% tej samej średniej (równowartość pełnej pensji, ale niekoniecznie wyższa niż "normalna wypłata", jeśli średnia z 12 miesięcy była niższa). Jeśli w bazowych 12 miesiącach były premie lub nadgodziny, podstawa może być wyższa niż bieżąca pensja.6. Praktyczne wskazówki i ryzykaDokumenty: Zbieraj e-ZLA, zaświadczenia o ciąży i PIT-11 od pracodawcy. ZUS ma 30 dni na wypłatę po złożeniu dokumentów. Kontrola ZUS: Ciągłe zwolnienia (zwłaszcza psychiatryczne + ciąża) mogą być kontrolowane – udokumentuj stan zdrowia. Przejście na macierzyński: Po porodzie automatycznie na zasiłek macierzyński (100%, do 52 tygodni), z tą samą podstawą. Ryzyka: Brak kodu "B" = tylko 80% (nawet w ciąży). Jeśli podstawa jest niska (np. z powodu wcześniejszego L4), rozważ wniosek o uzupełnienie. Gdzie szukać pomocy: eWUŚ ZUS, infolinia 22 560 16 00 lub placówka ZUS. Dla etatowców – kadry w firmie. Podsumowując: W Pani sytuacji, podczas ciągłego zwolnienia, będziesz otrzymywać 80% średniej z 12 miesięcy poprzedzających całe zwolnienie za okres psychiatryczny, a 100% tej samej średniej za okres ciąży. Nie jest to "normalna wypłata" (pełna bieżąca pensja), lecz średnia historyczna – co może być korzystne, jeśli pensja rosła. Jeśli masz dodatkowe szczegóły (np. staż pracy, rodzaj umowy), mogę doprecyzować. Pozdrawiam serdecznie i życzę powodzenia w planach rodzinnych. Jeśli potrzebujesz dalszych wyjaśnień, daj znać. Wszelkie informacje o Naszej Kancelarii znajdują się na stronie internetowej www.adwokat-malak.com Pozdrawiam serdecznie Adwokat Arkadiusz Malak