Presja urzędnika w sprawie zgody na umieszczenie kolektora na prywatnej drodze.

Witam serdecznie. Nie, urzędnik nie ma prawa wywierać presji na obywatelu w kwestii formalnej wyrażenia zgody na umieszczenie kolektora ściekowego (jako części miejskiej instalacji przesyłu ścieków) na prywatnej drodze wewnętrznej łączącej prywatne działki rolne. Takie działanie byłoby naruszeniem zasad prawa administracyjnego i mogło być uznane za nadużycie władzy publicznej, co podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej lub cywilnej (np. na podstawie art. 231 § 1 Kodeksu karnego – nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego). Urzędnik jest zobowiązany działać w granicach prawa, bezstronnie i w dobrej wierze, prowadząc ewentualne rokowania w sposób transparentny i szanujący autonomię właściciela nieruchomości (zgodnie z art. 7 Konstytucji RP oraz art. 8 Kodeksu postępowania administracyjnego – KPA). Presja, np. groźby, naciski emocjonalne czy manipulacje, nie może być narzędziem w postępowaniu administracyjnym. Jednakże gmina lub gminne przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (jako przedsiębiorca przesyłowy) ma prawo dążyć do obciążenia takiej nieruchomości służebnością przesyłu lub innymi mechanizmami prawnymi bez zgody właściciela, ale wyłącznie poprzez formalne procedury sądowe lub administracyjne. Poniżej wyjaśniam kluczowe aspekty na podstawie polskiego prawa.1. Podstawa prawna dla umieszczenia kolektora na prywatnej nieruchomości. Służebność przesyłu (art. 305¹–305⁴ Kodeksu cywilnego – KC): To dedykowany mechanizm dla urządzeń przesyłowych, takich jak kolektory ściekowe. Pozwala na obciążenie cudzej nieruchomości (w tym prywatnej drogi rolnej) prawem do korzystania z niej w celu budowy, eksploatacji i konserwacji sieci. Służebność może być ustanowiona: Umową: W formie aktu notarialnego, z wynagrodzeniem dla właściciela (odpowiadającym np. czynszowi dzierżawnemu za zajęty grunt). Bez zgody właściciela: Przez sąd w postępowaniu nieprocesowym, jeśli umowa nie dojdzie do skutku (np. gdy właściciel odmawia). Sąd ocenia, czy służebność jest niezbędna dla interesu publicznego (zaopatrzenie w ścieki to cel publiczny). Właściciel ma prawo do wynagrodzenia i ewentualnie do żądania zmiany trasy kolektora, jeśli jest możliwa bez nadmiernych kosztów. Wniosek: To najczęstszy sposób dla gmin – pozwala na przymusowe obciążenie, ale z rekompensatą i bez bezpośredniej presji. Decyzja administracyjna ograniczająca sposób korzystania z nieruchomości (art. 124 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami): Starosta (lub właściwy organ) może wydać decyzję zezwalającą na zakładanie przewodów i urządzeń przesyłowych (w tym kolektorów) bez zgody właściciela, jeśli inwestycja służy celowi publicznemu (np. budowa sieci kanalizacyjnej zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego). Procedura wymaga: Uprzednich rokowań z właścicielem (dokumentacja z nich dołączana do wniosku). Wydania decyzji przed rozpoczęciem prac budowlanych. Wynagrodzenia dla właściciela za ograniczenie własności. Wniosek: To szybki mechanizm administracyjny, ale urzędnik musi przestrzegać KPA – brak zgody nie blokuje, lecz uruchamia postępowanie. Służebność drogi koniecznej (art. 145 KC): Jeśli droga wewnętrzna jest niezbędna do dostępu do mediów, gmina może żądać jej ustanowienia (przez umowę lub sąd), co obejmuje prawo do przeprowadzenia urządzeń liniowych jak kanalizacja. Dotyczy to zwłaszcza działek rolnych bez alternatywnego dojazdu. 2. Co zrobić, jeśli czujesz presję? Zgłoś naruszenie: Do organu wyższego stopnia (np. wojewody), Rzecznika Praw Obywatelskich lub prokuratury (jeśli presja ma znamiona przestępstwa). Możesz też złożyć skargę na czynności urzędnika w postępowaniu administracyjnym (art. 37 KPA). Odmów zgody: Masz pełne prawo – brak zgody uruchamia procedurę sądową lub administracyjną, gdzie będziesz stroną i będziesz mógł dochodzić swoich praw (np. wyższa rekompensata). Negocjuj wynagrodzenie: Nawet w rokowaniach możesz domagać się godziwego odszkodowania, uwzględniającego utratę wartości drogi rolnej (np. ekspertyza rzeczoznawcy). Sprawdź planowanie: Upewnij się, czy nieruchomość jest objęta miejscowym planem zagospodarowania (MPS) lub decyzją o warunkach zabudowy – to podstawa dla inwestycji publicznej. Pozdrawiam serdecznie. Adwokat Arkadiusz Malak