Wpis do rejestru dłużników a naruszenie dóbr osobistych

Wpis do rejestru dłużników a naruszenie dóbr osobistych

Wpis do Rejestru Dłużników prowadzony przez Biura Informacji Gospodarczej może naruszać dobra osobiste osoby wpisanej. Osoba wpisana musi jednak pozywając Biuro  wykazać fakt naruszenia konkretnego dobra osobistego i wskazać na przejawy tego naruszenia.  Co prawda nie można wykluczyć naruszenia dóbr osobistych przez samo wpisanie informacji gospodarczej do rejestru, to jednak obowiązek wykazania obciąża dłużnika (osobę wpisaną do rejestru).

Dobro osobiste jest prawem o charakterze obiektywnym i o jego naruszeniu nie może przesądzać subiektywne poczucie pokrzywdzenia.

Biuro Informacji Gospodarczej ma obowiązek czuwać nad rzetelnością swojej działalności, jako - w pewnej mierze - instytucja zaufania publicznego. Co więcej, już z art. 7 ust. 5 ustawy z 9.4.2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1015 ze zm. wynika obowiązek zabezpieczenia roszczeń o naprawienie szkody, która może wyniknąć w związku z działalnością gospodarczą tego biura.

Biuro Informacji Gospodarczej dokonując wpisu, poprzestaje na informacjach przekazywanych przez wierzyciela i nie ma możliwości sprawdzenia na tym etapie, czy wierzytelność faktycznie istnieje, co nie oznacza jednak, że pełni jedynie funkcję pośrednika. Obowiązki wierzyciela związane z weryfikacją zgłoszeń określa art. 14 ust. 1, 2 i 3 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, które stanowią:

art. 14:

1. Wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

  1. zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki oraz umów, o których mowa w art. 1871 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 , z późn. zm. 11) );
  2. łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
  3. upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych, na adres do doręczeń wskazany przez dłużnika będącego konsumentem, a jeżeli nie wskazał takiego adresu - na adres miejsca zamieszkania, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

2. W przypadku określonym w ust. 1 wierzyciel może przekazać do biura wyłącznie informacje gospodarcze dotyczące:

  1. siebie - określone w art. 2 ust. 1 pkt 1 albo 3;
  2. dłużnika będącego konsumentem - określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 ;
  3. zobowiązania - określone w art. 2 ust. 1 pkt 4 .

3. Jeżeli przekazane informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem dotyczące:

  1. wierzyciela - nie zawierają co najmniej danych określonych w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a, b i d albo pkt 3 lit. d-f,
  2. dłużnika będącego konsumentem - nie zawierają co najmniej danych określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. a i c ,
  3. zobowiązania - nie zawierają co najmniej danych określonych w art. 2 ust. 1 pkt 4 lit. a, c , d, f i g

- biuro zwraca je przekazującemu wierzycielowi w celu uzupełnienia.

4. Biuro nie przyjmuje informacji gospodarczej o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem:

  1. przekazanej niezgodnie z ust. 1 lub
  2. przekraczającej zakres określony w ust. 2.

Biuro ma bezwzględny obowiązek sprawdzenia, czy wierzyciel spełnił wszystkie warunki określone w powyższym przepisie: w przypadkach określonych w ust. 3 zwraca informację gospodarczą, zaś w ust. 4 - nie może jej przyjąć. Ustawa przewiduje też sankcje karne za przekazanie przez wierzyciela nieprawdziwej informacji.

 

Należy wskazać, iż umieszczenie informacji w rejestrze dłużników nie oznacza jeszcze, iż osoba, której ta informacja dotyczy, jest niesolidnym dłużnikiem. Przyczyny niespłacania długów mogą być różne, w tym także takie, które z brakiem solidności nie mają nic wspólnego (np. choroba, zwolnienie z pracy czy inne niezawinione przez dłużnika powody niedostatków środków finansowych). Jakkolwiek zatem nie można wykluczyć naruszenia dóbr osobistych przez wpisanie informacji gospodarczej do rejestru, to jednak obowiązek wykazania faktu naruszenia konkretnego dobra osobistego i przejawów tego naruszenia obciąża powoda.

Opracowano na podstawie Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r. w sprawie V CSK 649/13

Marcin Budziak