Podział firmy po rozwodzie- część III (spółki osobowe i kapitałowe).

We wcześniejszych wpisach wyjaśniłem jakie zasady obowiązują przy podziale majątku wspólnego byłych małżonków, jeżeli jeden z nich prowadzi indywidualną działalność gospodarczą ( tutaj ) lub jest wspólnikiem spółki cywilnej ( tutaj ). W tym wpisie natomiast wyjaśnię jak przedstawia się kwestia podziału majątku wspólnego jeżeli jeden z byłych małżonków jest wspólnikiem spółki osobowej lub udziałowcem / akcjonariuszem spółki kapitałowej.

Spółki osobowe.

Zgodnie z Kodeksem Spółek Handlowych spółkami osobowymi są: spółka jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna. Cechą charakterystyczną spółek osobowych jest to, że są one oparte na osobistych powiązaniach wspólników. Dodatkowo w spółkach osobowych co do zasady to wspólnicy poprzez swoje osobiste starania zarządzają działalnością spółki.

Pojawia się więc pytanie czy udziały przysługujące jednemu małżonkowi w spółce osobowej podlegają podziałowi w ramach sprawy o podział majątku wspólnego ?

Generalnie przyjmuje się, że jeżeli udziały w spółce osobowej zostały pokryte ze środków pochodzących z majątku wspólnego, to stanowią one jego składnik i podlegają podziałowi po rozwodzie. Dodać należy jednak od razu istotne zastrzeżenie- były małżonek nie będący do tej pory wspólnikiem spółki osobowej nie może w sprawie o podział majątku wspólnego domagać się przyznania na swoją rzecz udziału lub jego części. Jest to uzasadnione tym, że sprawne funkcjonowanie spółki osobowej wymaga współdziałania wszystkich jej wspólników co oznacza, iż to oni powinni decydować o jej składzie osobowym. Z tego też względu roszczenie drugiego małżonka sprowadzać się będą wyłącznie do roszczenia pieniężnego- spłaty wyliczonej na podstawie rozliczenia wartości udziałów w spółce osobowej.

Spółki kapitałowe.

Prawo polskie zna dwa rodzaje spółek kapitałowych- jest to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

Dla funkcjonowania spółek kapitałowych czynnik osobowy (a więc to kto jest udziałowcem lub akcjonariuszem)- w przeciwieństwie do omówionych wcześniej spółek osobowych- ma dużo mniejsze znaczenie. Zasada ta ma przełożenie również na sprawy o podział majątku wspólnego byłych małżonków, gdy jeden z nich jest wspólnikiem spółki kapitałowej.

Jeżeli udziały lub akcje zostały nabyte w trakcie małżeństwa ze środków pochodzących z majątku wspólnego, to wchodzą one w skład tego majątku i podlegają podziałowi w sprawie o podział majątku wspólnego. Dzieje się tak nawet wówczas gdy zostały one nabyte tylko przez jednego z małżonków i tylko on formalnie jest wspólnikiem spółki z.o.o. lub akcyjnej.

Co istotne, w takiej sytuacji drugi małżonek może domagać się przyznania mu części lub całości udziałów lub akcji o ile w umowie spółki taka możliwość nie została wyłączona. Jeżeli takiego wyłącznie nie ma możliwe są trzy sposoby podziału udziałów lub akcji:

• podział fizyczny, czyli przyznanie każdemu z małżonków części udziałów lub akcji;
• przyznanie wszystkich udziałów lub akcji jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego;
• sprzedaż udziałów lub akcji i podział uzyskanej kwoty między byłymi małżonkami;

Autorem niniejszego wpisu jest adwokat Wojciech Nowak prowadzący kancelarię adwokacką w Bielsku-Białej.

Jeżeli zainteresował Państwa ten lub inny temat zapraszam na moją stronę internetową i prowadzony na niej blog .