Manewr wyprzedzania vs. manewr skrętu w lewo – odpowiedzialność uczestników kolizji drogowej (wypadku drogowego)

Prawa i obowiązki uczestnika ruchu drogowego, który prowadząc na drodze pojazd mechaniczny lub niemechaniczny, wykonuje manewr skrętu w lewo – zmiana kierunku jazdy – określa szczegółowo art.22 ustawy – Prawo o ruchu drogowym . Cytowany przepis wskazuje, iż taki uczestnik musi zawczasu i wyraźnie zasygnalizować zamiar skrętu w lewo ( zmiana kierunku jazdy ) oraz zaprzestać sygnalizowania niezwłocznie po wykonaniu ww. manewru. Musi też zbliżyć się do środka jezdni ( na jezdni o ruchu dwukierunkowym ) lub do lewej krawędzi jezdni ( na jezdni o ruchu jednokierunkowym ). Jednocześnie przez cały czas wykonywania ww. manewru musi zachować szczególną ostrożność.

I to są wszystkie obowiązki ww. uczestnika, jeżeli chce wykonać manewr skrętu w lewo ( zmiana kierunku jazdy ) zgodnie z cytowanym przepisem. Oznacza to, że – wbrew powszechnej, aczkolwiek nie znajdującej podstaw prawnych, praktyce – nie ma on obowiązku obowiązku upewnienia się w chwili wykonywania tego manewru, czy nie zajeżdża on drogi nieprawidłowo, tj. z lewej strony, wyprzedzającemu go . „ Nałożenie na uczestnika ruchu drogowego obowiązku przewidzenia bez wyjątku wszystkich, nawet najbardziej irracjonalnych zachowań innych uczestników tego ruchu, prowadziłoby w prostej linii do jego sparaliżowania. Nie można przy tym, dla uzasadnienia stanowiska przeciwnego, odwołać się do zasady ograniczonego zaufania przewidzianego w art.4 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, który obliguje do uwzględnienia nieprawidłowych zachowań innych uczestników ruchu jedynie wtedy, gdy okoliczności wskazują na możliwość innego zachowania niż przewidziane przepisami tej ustawy ” ( por. postanowienie SN z dnia 18.01.2013r., V KK 211/12; postanowienie SN z dnia 20.11.2012r., V KK 110/12; wyrok SN z dnia 1.12.2005r., III KK 151/05; postanowienie SN z dnia 20.02.2014r., V KK 382/13 ).

Powyższe orzecznictwo jest w pełni zgodne z treścią art.22ust.2 i ust.5 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, który nie można interpretować inaczej, aniżeli wynika to z powołanych powyżej – li tylko przykładowo – orzeczeń Sądu Najwyższego . Przepisy te, co zostało już wskazane powyżej, nie nakładają na wykonującego manewr zmiany kierunku jazdy w lewo obowiązku upewnienia się w chwili wykonywania tego manewru, czy nie zajeżdża on drogi nieprawidłowo, tj. z lewej strony, wyprzedzającemu go.

Natomiast manewr wyprzedzania uczestnik ruchu drogowego musi wykonać nie tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności, ale także z uwzględnieniem dodatkowych – szczególnych – obowiązków, które reguluje szczegółowo art.24 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, przy czym – co istotne – katalog tych obowiązków jest otwarty . Wśród nich jest m. in. obowiązek upewnienia się, czy kierujący, jadący przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizował zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu , jak i czy ma odpowiednią widoczność .

Reasumując i przekładając powyższe wywody na konkretny przykład, jeżeli uczestnik ruchu drogowego, wykonując manewr skrętu w lewo (zmiana kierunku jazdy), zachowa się zgodnie z dyspozycją art.22 ustawy – Prawo o ruchu drogowym, to nie ponosi on odpowiedzialności za wypadek drogowy, który nastąpił w wyniku uderzenia w jego pojazd przez pojazd prowadzony przez innego uczestnika ruchu drogowego, wykonującego jednocześnie – w rzeczy samej nieprawidłowo – manewr wyprzedzania go z lewej strony .