Znieważenie funkcjonariusza publicznego – odpowiedzialność karna, przykłady i obrona

Czym jest znieważenie funkcjonariusza publicznego?

Znieważenie funkcjonariusza publicznego to przestępstwo polegające na obrażeniu funkcjonariusza podczas lub w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych .
Czyn taki stanowi naruszenie autorytetu państwa i ochrony, jaką prawo przewiduje dla osób wykonujących funkcje publiczne.

Podstawą prawną jest art. 226 § 1 Kodeksu karnego , zgodnie z którym:

„Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”

Kogo chroni art. 226 Kodeksu karnego?

Funkcjonariuszem publicznym jest m.in.:

• policjant, strażnik miejski, prokurator, sędzia, komornik, funkcjonariusz Służby Więziennej,

• żołnierz, urzędnik organu administracji rządowej lub samorządowej,

• poseł, senator, radny wykonujący obowiązki publiczne.

Ochrona dotyczy nie tylko sytuacji, gdy znieważenie następuje podczas wykonywania czynności służbowych , ale także wtedy, gdy ma związek z pełnieniem obowiązków (np. w mediach społecznościowych lub po zakończeniu interwencji).

Jakie zachowania stanowią znieważenie funkcjonariusza?

Znieważenie może przybrać różne formy – słowną, pisemną, gestem lub zachowaniem .
Najczęściej spotykane przykłady to:

• obelgi, wyzwiska, wulgarne słowa skierowane do policjanta,

• obraźliwe wpisy w Internecie dotyczące prokuratora lub urzędnika,

• agresywne gesty, kpiny lub publiczne ośmieszanie funkcjonariusza.

Nie jest konieczne, aby funkcjonariusz rzeczywiście poczuł się urażony – wystarczy, że zachowanie obiektywnie ma charakter znieważający .

Znieważenie funkcjonariusza a wolność słowa

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że wolność słowa nie ma charakteru absolutnego . Krytyka działań władzy czy funkcjonariusza jest dopuszczalna, o ile ma charakter merytoryczny , a nie obraźliwy .

Granica między dozwoloną krytyką a zniewagą jest często cienka, dlatego ocena konkretnego przypadku wymaga indywidualnej analizy.

Jakie są konsekwencje karne?

Za znieważenie funkcjonariusza publicznego grozi:

• grzywna ,

• kara ograniczenia wolności ,

• kara pozbawienia wolności do 1 roku .

W przypadku, gdy czyn popełniony jest publicznie za pomocą środków masowego komunikowania (np. w Internecie), sąd może uznać to za okoliczność obciążającą .

Obrona w sprawie o znieważenie funkcjonariusza

Obrona w tego typu sprawach polega przede wszystkim na:

1. kwestionowaniu zamiaru znieważenia – np. oskarżony działał w emocjach lub bronił się przed nadużyciem funkcjonariusza,

2. ocenie kontekstu wypowiedzi – czy słowa miały charakter obelżywy, czy raczej emocjonalny sprzeciw,

3. wskazaniu naruszenia praw obywatela przez funkcjonariusza , co mogło wpłynąć na zachowanie oskarżonego,

4. braku związku między znieważeniem a pełnieniem obowiązków służbowych .

W praktyce wiele postępowań kończy się umorzeniem lub uniewinnieniem , jeśli obrona wykaże, że zachowanie nie spełniało znamion przestępstwa.

Znieważenie funkcjonariusza – przykłady orzecznictwa

• Wyrok Sądu Najwyższego z 7.05.2019 r. (II KK 130/19) – wypowiedzi krytyczne wobec policji w mediach społecznościowych nie stanowią zniewagi, jeśli nie mają charakteru obelżywego.

• Wyrok SA w Krakowie z 15.03.2021 r. (II AKa 10/21) – publiczne użycie wulgaryzmów wobec funkcjonariusza podczas interwencji stanowi znieważenie, nawet jeśli funkcjonariusz zachował spokój.

Znieważenie niezależne od reakcji funkcjonariusza

Warto podkreślić, że dla odpowiedzialności karnej za znieważenie funkcjonariusza publicznego nie ma znaczenia, jak zareagował sam funkcjonariusz .
Nawet jeśli podczas interwencji zachował on spokój, nie odpowiedział agresją lub nie poczuł się urażony, czyn sprawcy może nadal stanowić znieważenie w rozumieniu art. 226 §1 k.k.

Przestępstwo to ma charakter formalny , co oznacza, że nie jest wymagane wystąpienie skutku w postaci rzeczywistego poczucia obrazy po stronie funkcjonariusza.
Ocenie podlega obiektywny charakter wypowiedzi lub gestów – czy miały one charakter obraźliwy, uwłaczający godności i autorytetowi funkcjonariusza publicznego.

Takie stanowisko potwierdził Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 15 marca 2021 r. (II AKa 10/21) , wskazując, że:

„Dla bytu przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego nie ma znaczenia, czy funkcjonariusz rzeczywiście poczuł się znieważony, czy też zachował spokój i nie reagował.”

Czy chcesz, żebym teraz przygotował wersję całego artykułu połączoną z tą nową sekcją , gotową do wstawienia na stronę (ze strukturą H2/H3, meta description i tytułem SEO)?

Znieważenie funkcjonariusza publicznego – pomoc adwokata

Osoby oskarżone o znieważenie funkcjonariusza często nie zdają sobie sprawy, że mają prawo do skutecznej obrony.
Adwokat może:

• przeanalizować materiał dowodowy,

• złożyć wniosek o umorzenie postępowania,

• reprezentować klienta przed sądem,

• pomóc w negocjacjach z prokuratorem lub uzyskaniu warunkowego umorzenia.

Skontaktuj się z adwokatem w sprawie o znieważenie funkcjonariusza publicznego

Jeśli zostałeś oskarżony o znieważenie policjanta, prokuratora lub innego funkcjonariusza, skontaktuj się z kancelarią – udzielimy profesjonalnej pomocy prawnej na każdym etapie postępowania karnego.