Osoba podejrzana a podejrzany o cyberprzestępstwo

Kim jest podejrzany?

Podejrzany to osoba, wobec której w toku śledztwa lub dochodzenia wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Kim jest osoba podejrzana?

W odróżnieniu od podejrzanego osoba podejrzana to ta, która jest dopiero w kręgu zainteresowania organów ścigania, ale której nie przedstawiono jeszcze zarzutu popełnienia przestępstwa. Taka osoba nie jest stroną postępowania karnego, w związku z czym ma ona inne obowiązki i nie przysługują jej takie same prawa jak podejrzanemu.

Obowiązki podejrzanego

Podejrzany w toku postępowania jest zobowiązany poddać się:

• oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom niepołączonym z naruszeniem integralności ciała,
• badaniom psychologicznym i psychiatrycznym oraz badaniom połączonym z dokonaniem zabiegów na jego ciele,
• pobraniu przez funkcjonariusza Policji wymazu ze śluzówki policzków, jeżeli jest to nieodzowne i nie zachodzi obawa, że zagrażałoby to zdrowiu podejrzanego lub innych osób.

Ponadto, do obowiązków podejrzanego należy:

• stawienie się na każde wezwanie w toku postępowania karnego. W razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa podejrzanego można zatrzymać i sprowadzić przymusowo,
• wskazanie adresata dla doręczeń w kraju, jeżeli przebywa za granicą,
• zawiadamianie o każdej zmianie miejsca swego zamieszkania lub pobytu trwającego dłużej niż 7 dni, w tym także z powodu pozbawienia wolności w innej sprawie.

Jakie prawa przysługują podejrzanemu?

Do najważniejszych uprawnień podejrzanego w procesie karnym należą:

• prawo uzyskania, za zgodą prokuratora, dostępu do akt sprawy. Podejrzany może sporządzać odpisy oraz odpłatnie uzyskać kserokopie z akt lub uwierzytelnione odpisy, jak również nieodpłatnie sporządzić fotokopie akt sprawy,
• prawo składania wyjaśnień. Podejrzany może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień,
• prawo żądania podania mu ustnie podstaw zarzutów do czasu zawiadomienia go o terminie zaznajomienia z materiałami śledztwa, a także żądania sporządzenia uzasadnienia postawionych zarzutów na piśmie – uzasadnienie doręcza się podejrzanemu i jego obrońcy w terminie 14 dni,
• prawo korzystania z pomocy obrońcy.

W związku z powyższym, podejrzanemu przysługuje szereg praw i obowiązków, z których nie korzysta osoba podejrzana. Oprócz wskazanych powyżej kwestii to, co odróżnia podejrzanego od osoby podejrzanej, jest możliwość stosowania różnego rodzaju środków zapobiegawczych, które mają na celu zapewnienie prawidłowego przebiegu postępowania.

Jakie inne obowiązki mogą pojawić się w przypadku podejrzanego o cyberprzestępstwo?

W przypadku podejrzanego o cyberprzestępstwo mogą pojawić się pytania o miejsce, w którym znajdują się nośniki danych i hasła dostępowe do nich, a także loginy i hasła do kont i profil internetowych. W przypadku zabezpieczenia sprzętu komputerowego mogą dodatkowo pojawić się bardziej specyficzne zapytania od biegłych ds. informatyki śledczej.

Stan prawny na dzień: 5 lutego 2024 roku