JAK SPRAWDZIĆ, CZY JESTEM SPADKOBIERCĄ?

Dziedziczenie może wydawać się skomplikowane, szczególnie jeśli nie jesteś pewny, czy przysługuje nam prawo do spadku.

Sprawdzenie, czy jesteś spadkobiercą, jest kluczowe dla podjęcia decyzji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. To bardzo ważne, ponieważ na podjęcie decyzji jest tylko 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, czyli dowiedział się, ze jest spadkobiercą To wbrew pozorom krótki termin, którego warto dochować, aby nie narazić się na negatywne skutki bierności.

1.Czym jest spadek?

Spadek to zespół składników majątkowych oraz zobowiązań należących w chwili śmierci do osoby zmarłej. Spadek obejmuje zarówno:

• aktywa np. nieruchomości, pieniądze, udziały w spółkach, ruchomości (np. kosztowności, sprzęty domowe),
• pasywa np. kredyty, pożyczki, a nawet nieopłacone przed śmiercią rachunki za mieszkanie.

Prawo do spadku mogą mieć zarówno osoby wskazane w testamencie, jak i spadkobiercy ustawowi, czyli najbliższa rodzina zmarłego.

2. Sprawdź, czy istnieje testament

Dziedziczenie ustawowe obowiązuje wówczas, gdy spadkobierca nie pozostawił testamentu.

Testament to ostatnia wola zmarłego, czyli decyzja, kogo powołuje do spadku lub jego poszczególnych składników.

Zmarły mógł sporządzić:

• testament notarialny – przechowywany u notariusza – po przedstawieniu aktu zgonu zmarłego, możesz zwrócić się do dowolnego notariusza o sprawdzenie w Notarialnym Rejestrze Testamentów, czy spadkodawca pozostawiał i zarejestrował jakikolwiek testament. Rejestr działa od 5.10.2011 r.
• testament własnoręczny – jeśli zmarły pozostawił taki dokument w domu, warto go odnaleźć i sprawdzić, czy jest ważny, nie został odwołany np. poprzez później sporządzony inny testament.

3. Ustal, kto jest spadkobiercą ustawowym

Jeśli testamentu nie ma, spadek dziedziczą spadkobiercy ustawowi, według określonej kolejności, na zasadzie eliminacji, m.in.:

• dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek,
• brak dzieci – małżonek i rodzice zmarłego,
• brak zstępnych i małżonka – rodzice zmarłego,
• brak rodziców lub jednego z rodziców – jego udział dziedziczy rodzeństwo spadkodawcy,
• brak rodzeństwa – jego zstępni,
• brak zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa, zstępnych rodzeństwa – dziadkowie,

Kolejność dziedziczenia zależy od stopnia pokrewieństwa i braku bliższych krenwych lub małżonka.

Warto sporządzić drzewo rodzinne i ustalić, czy należy się nam udział w spadku. Jeśli potrzebne są dokumenty np. aktu stanu cywilnego, możesz uzyskać je w dowolnym urzędzie stanu cywilnego w Polsce.

W braku spadkobierców ustawowych, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu.

Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

4. Odrzucenie lub przyjęcie spadku

Jeżeli okaże się, że jesteś spadkobiercą, w ciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o tym masz dwie możliwości:

• przyjęcie spadku – możesz przyjąć spadek:
  • w sposób prostu (nieograniczona odpowiedzialność za długi spadkowe),
  • z dobrodziejstwem inwentarza (chroni przed długami zmarłego – odpowiadasz za długi spadku tylko do wysokości aktywów spadkowych),
• odrzucenie spadku – należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku = osoba odrzucająca spadek jest wyłączona od dziedziczenia, tak jakby nie dożyła otwarcia spadku.

Brak oświadczenia w terminie 6 miesięcy oznacza przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Oświadczenie można złożyć przed notariuszem, który sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia lub przed sądem – w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.

Podsumowanie

Sprawdzenie, czy jesteśmy spadkobiercą wymaga podjęcia kilku kroków.

Wiedza o tym pozwala podjąć świadome decyzje, uniknąć nieporozumień i chronić swoje prawa.