Groźby karalne – jak udowodnić i jakie są konsekwencje prawne?

W dzisiejszym świecie, gdzie komunikacja odbywa się na wielu płaszczyznach, od bezpośrednich spotkań po interakcje w sieci, problem gróźb karalnych staje się coraz bardziej powszechny. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, czym dokładnie jest groźba karalna w świetle prawa, jak można udowodnić jej zaistnienie oraz jakie konsekwencje grożą sprawcy. Jako adwokat, często spotykam się z pytaniami dotyczącymi tej materii. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć Państwu te zagadnienia.

Czym jest groźba karalna w świetle polskiego prawa?

Definicję groźby karalnej znajdziemy w art. 190 § 1 Kodeksu karnego . Zgodnie z tym przepisem:

„Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”

Aby mówić o groźbie karalnej, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

1. Groźba popełnienia przestępstwa: Sprawca musi grozić popełnieniem konkretnego czynu, który jest przestępstwem (np. pobiciem, kradzieżą, zniszczeniem mienia, zabójstwem). Nie wystarczy ogólne straszenie czy używanie wulgaryzmów.

2. Skierowanie groźby: Groźba musi być skierowana przeciwko konkretnej osobie (pokrzywdzonemu) lub osobie jej najbliższej (np. małżonkowi, dzieciom, rodzicom).

3. Uzasadniona obawa spełnienia: Kluczowym elementem jest to, aby groźba wzbudziła u osoby zagrożonej uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona. Oznacza to, że obawa ta musi być racjonalna z perspektywy obiektywnego obserwatora, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, osobę sprawcy i pokrzywdzonego. Nie każda wypowiedź, nawet nieprzyjemna, będzie traktowana jako groźba karalna.

Warto zaznaczyć, że przestępstwo groźby karalnej jest ściganie na wniosek pokrzywdzonego . Oznacza to, że organy ścigania (policja, prokuratura) podejmą działania dopiero po złożeniu przez osobę pokrzywdzoną formalnego wniosku o ściganie sprawcy.

Jak udowodnić występowanie groźby karalnej?

Udowodnienie groźby karalnej może być wyzwaniem, dlatego kluczowe jest zebranie odpowiednich dowodów. Im więcej wiarygodnych dowodów, tym większa szansa na pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności. Oto najważniejsze środki dowodowe:

1. Zeznania świadków: Osoby, które były bezpośrednimi świadkami wypowiadania gróźb, mogą złożyć zeznania. Ważne jest, aby świadkowie dokładnie opisali sytuację, treść groźby oraz reakcję osoby pokrzywdzonej.

2. Dowody pisemne: Listy, notatki, kartki z pogróżkami – wszystko, co materialnie dokumentuje groźbę.

3. Dowody elektroniczne:

   • Wiadomości SMS, MMS: Należy zachować je w telefonie i ewentualnie zrobić zrzuty ekranu.

   • E-maile: Wydrukować oraz zachować w formie cyfrowej.

   • Nagrania rozmów telefonicznych: Choć kwestia legalności nagrywania rozmów bez zgody drugiej strony bywa sporna, w postępowaniu karnym takie nagranie może zostać dopuszczone jako dowód, jeśli przemawia za tym interes wymiaru sprawiedliwości.

   • Wiadomości i komentarze w mediach społecznościowych (Facebook, Instagram, Twitter/X, itp.), komunikatorach (WhatsApp, Messenger): Należy wykonać zrzuty ekranu, zabezpieczyć linki do profili i wpisów. Ważne jest, aby zrzuty ekranu obejmowały datę, godzinę oraz widoczny profil sprawcy.

   • Nagrania audio i wideo: Jeśli groźby zostały zarejestrowane za pomocą dyktafonu, kamery (np. monitoringu, telefonu) – stanowią one bardzo mocny dowód.

4. Dokumentacja medyczna: Jeśli groźby wywołały u pokrzywdzonego silny stres, lęk, problemy ze snem lub inne dolegliwości psychiczne, warto udać się do lekarza (np. psychiatry, psychologa). Opinia specjalisty może potwierdzić, że groźba wzbudziła uzasadnioną obawę i miała negatywny wpływ na stan psychiczny pokrzywdzonego.

5. Notatki policyjne i interwencje: Jeśli w związku z groźbami była wzywana policja, protokoły z interwencji mogą stanowić istotny dowód.

Kluczowe aspekty do udowodnienia:

• Treść i kontekst groźby: Co dokładnie zostało powiedziane lub napisane? W jakich okolicznościach?

• Tożsamość sprawcy: Kto jest autorem gróźb?

• Skierowanie groźby: Czy groźba była skierowana do pokrzywdzonego lub jego bliskich?

• Wzbudzenie uzasadnionej obawy: Jak pokrzywdzony odebrał groźbę? Czy obiektywnie, w danych okolicznościach, można było się bać jej spełnienia?

Pamiętaj, aby wszystkie dowody gromadzić starannie i w miarę możliwości zabezpieczyć je przed zniszczeniem lub utratą (np. poprzez wykonanie kopii zapasowych danych elektronicznych).

Jakie są konsekwencje prawne groźby karalnej?

Sprawcy groźby karalnej, którego wina zostanie udowodniona, grożą następujące konsekwencje prawne:

1. Kara przewidziana w Kodeksie karnym: Zgodnie z art. 190 § 1 k.k., sąd może wymierzyć sprawcy:

   • Grzywnę: Jej wysokość zależy od sytuacji materialnej sprawcy i stopnia zawinienia.

   • Karę ograniczenia wolności: Może polegać np. na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne lub potrąceniu części wynagrodzenia za pracę.

   • Karę pozbawienia wolności do lat 2. Rodzaj i wymiar kary zależą od wielu czynników, m.in. od stopnia społecznej szkodliwości czynu, motywacji sprawcy, jego wcześniejszej karalności oraz zachowania po popełnieniu przestępstwa.

2. Możliwość orzeczenia środków karnych: Sąd może również orzec wobec sprawcy dodatkowe środki karne, takie jak np. zakaz zbliżania się do pokrzywdzonego czy zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym . Jest to szczególnie istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa osobie, której grożono.

3. Konsekwencje cywilnoprawne: Niezależnie od postępowania karnego, osoba pokrzywdzona groźbą karalną może dochodzić swoich praw na drodze cywilnej. Możliwe jest wytoczenie powództwa o:

   • Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę: Jeśli groźby wywołały cierpienie psychiczne, lęk, naruszenie dóbr osobistych (np. poczucia bezpieczeństwa, godności).

   • Odszkodowanie: Jeśli w wyniku gróźb pokrzywdzony poniósł konkretne straty materialne (np. koszty leczenia).

Co robić, gdy padłeś ofiarą groźby karalnej?

1. Nie lekceważ sytuacji: Nawet jeśli groźba wydaje się mało realna, nie należy jej ignorować, zwłaszcza jeśli wywołuje u Ciebie lęk.

2. Zabezpiecz dowody: Gromadź wszystko, co może potwierdzić fakt zaistnienia groźby i tożsamość sprawcy.

3. Zgłoś sprawę organom ścigania: Udaj się na policję lub do prokuratury i złóż formalne zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa wraz z wnioskiem o ściganie. Opisz dokładnie całą sytuację i przedstaw zebrane dowody.

4. Rozważ kontakt z adwokatem: Profesjonalny pełnomocnik pomoże Ci prawidłowo sformułować zawiadomienie, skompletować materiał dowodowy, a także będzie reprezentował Twoje interesy na każdym etapie postępowania karnego oraz ewentualnego postępowania cywilnego. Adwokat doradzi również, jakie kroki podjąć, aby zapewnić sobie i swoim bliskim bezpieczeństwo.

Podsumowanie

Groźby karalne są poważnym przestępstwem, które może mieć daleko idące negatywne skutki dla osoby pokrzywdzonej. Prawo przewiduje jednak konkretne narzędzia do walki z tym zjawiskiem. Kluczowe jest przełamanie strachu, zebranie dowodów i podjęcie odpowiednich kroków prawnych. Pamiętaj, że nie jesteś sam – możesz liczyć na wsparcie organów ścigania oraz profesjonalną pomoc prawną.

Jeśli padłeś ofiarą groźby karalnej lub masz pytania dotyczące tego zagadnienia, zapraszam do kontaktu z moją kancelarią. Więcej informacji oraz dane kontaktowe znajdą Państwo na stronie Sprawy karne adwokat Lublin . Udzielę Ci kompleksowej porady prawnej i pomogę chronić Twoje prawa.