Co to jest zachowek?

Często przychodzą do mnie klienci i zadają pytanie co to jest zachowek? Wokół tego pojęcia narasta wiele domysłów, łącznie z tym kiedy i komu się należy. Dlatego dziś wyjaśnię Ci co to jest zachowek, ale też inne kwestie z nim związane.

Co to jest zachowek?

Zachowek to przysługująca spadkobiercom wartość spadku, którą otrzymaliby gdyby zostali powołani do spadku z ustawy.

I tu widzisz pierwszą cechę zachowku, czyli to, że występuje gdy mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym.

Zstępnym (dzieciom), małżonkowi i rodzicom spadkodawcy przypada wówczas połowa wartości tego udziału. Jednak musisz pamiętać, że gdy uprawnieni są trwale niezdolni do pracy lub dziecko jest małoletnie – wówczas przysługuje im 2/3 wartości tego udziału.

W jaki sposób ustala się wysokość zachowku?

Przy ustaleniu wysokości zachowku nie uwzględnia się:

• zapisów zwykłych
• poleceń.

Natomiast bierze się pod uwagę i dolicza do spadku:

• darowiznę dokonaną przez spadkodawcę. Uwaga! Doliczeniu nie podlegają drobne darowizny; darowizny dokonane przed więcej niż 10 laty (licząc wstecz od daty otwarcia spadku); na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
• zapisów windykacyjnych.

Ile mam czasu na dochodzenie zachowku?

Ten termin reguluje art. 1007 k.c., zgodnie z którym:

Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem 5 lat od ogłoszenia testamentu.

Do kogo mam kierować roszczenie o zachowek?

Roszczenie o zachowek, czyli o zapłatę należnej Ci wartości z udziału w majątku spadkodawcy kierujesz do spadkobiercy, który na podstawie testamentu odziedziczył spadek.

Czy zawsze przysługuje mi prawo do zachowku?

Nie, prawo do zachowku nie będzie przysługiwać w określonych sytuacjach, które można nazwać wydziedziczeniem.

Spadkodawca może pozbawić Cię zachowku w następujących przypadkach:

• gdy spadkobierca wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
• spadkobierca dopuścił się wobec spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
• gdy spadkobierca uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Z tych właśnie względów możesz nie mieć prawa do zachowku, jeżeli spadkodawca pozostawi po sobie testament.

To co chciałabym Ci przekazać w tym artykule, to po pierwsze, że zachowek należy się gdy mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym. Następnie, że wysokość zachowku uzależniona jest od sytuacji życiowej spadkobiercy. W niektórych przypadkach może nie przysługiwać Ci zachowek.