Pozostawienie ciała obcego po zabiegu w organizmie pacjenta

Choć w XXI wieku sytuacje, w których po przeprowadzonym zabiegu w organizmie pacjenta pozostaje ciało obce, dla wielu osób mogą być trudne do wyobrażenia, to jednak mają one miejsce. Dlatego warto wiedzieć czy w takim przypadku szpital, w którym doszło do takiego zdarzenia ponosi za to odpowiedzialność, a jeśli tak to na jakiej podstawie.

Na początku należy wskazać, co może być ciałem obcym. Są to przyrządy używane podczas operacji (np. klamry, igły, sondy lub szczypce), ale również opatrunki (serwety, gaziki, tampony). Do pozostawienia tych przedmiotów dochodzi podczas operacji przeprowadzanych klasyczną metodą (czyli gdy nie jest wykonywana laparoskopia). Personel medyczny uczestniczący w operacji powinien w końcowej jej fazie dokładnie przeliczyć czy stan narzędzi chirurgicznych oraz materiałów opatrunkowych jest zgodny. Należy także skontrolować pole operacyjne. Jednak ciągle występują przypadki, w których w ciałach pacjentów są pozostawiane ciała obce.

Czy ktoś ponosi odpowiedzialność za taką sytuację? Tak, jest to podmiot leczniczy, a konkretniej personel medyczny uczestniczący w operacji. Czy można mówić o błędzie medycznym? Nie, gdyż zgodnie z wyrokami sądów oraz piśmiennictwem pozostawienie ciała obcego w organizmie pacjenta traktowane jest jako rażące niedbalstwo. Wynika to z braku staranności, a nie z braku wiedzy medycznej.

O tym, iż w ciele pacjenta pozostawiono ciało obce dowiaduje się on, gdy zmaga się z niepokojącymi objawami, podczas badań kontrolnych lub kolejnej koniecznej operacji. Wówczas istotne jest, aby w dokumentacji medycznej odnotowano fakt, iż np. operacja była konieczna w celu usunięcia pozostawionego wcześniej ciała obcego. Pacjent może domagać się roszczenia obejmującego zarówno zadośćuczynienie za cierpienia związane z tą sytuacją oraz odszkodowania, jeżeli poniósł koszty na diagnostykę oraz leczenie.

Chciałabym zwrócić jeszcze uwagę na wydawałoby się rzadki przypadek, a mianowicie pozostawienie ciała obcego podczas leczenia dentystycznego. Będę posiłkować się wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 8 grudnia 2015 r., II Ca 251/15 ( II Ca 251/15 Szczegóły orzeczenia – System Analizy Orzeczeń Sądowych – SAOS ), który dotyczy pozostawienia w kanale zębowym ułamanego fragmentu narzędzia dentystycznego, wykorzystywanego do leczenia kanałowego. Stan faktyczny dotyczył leczenia kanałowego, podczas którego w zębie pacjenta zostało pozostawione ułamane narzędzie – pilnik służący do oczyszczania i poszerzania kanału po zatruciu o kształcie choinki. To narzędzie używane jest we wcześniejszych etapach leczenia kanałowego. Sąd Okręgowy wskazał, że obowiązkiem lekarza, po spostrzeżeniu że doszło do takiego złamania narzędzia i pozostawienia jego fragmentu w zębie, jest poinformowanie o tym pacjenta, odnotowanie tego w karcie, jak też podjęcie próby usunięcia tego narzędzia. Korzystny dla pacjenta wyrok zapadł dopiero w II instancji, w której rozważono wszystkie okoliczności sprawy oraz wzięto pod uwagę opinie biegłych.

Omówione przypadki oznaczają, że pozostawienie ciał obcych w organizmach pacjentów po przeprowadzonych operacjach pomimo rozwoju medycyny nadal się zdarza i będzie się zdarzać. Pacjent powinien jednak zawsze pamiętać o przysługujących mu prawach i z nich korzystać, aby zrekompensować poniesiony wskutek tego uszczerbek na zdrowiu.