Sytuacja pracownika w razie otrzymania dyscyplinarki. Odmowa wykonania pracy w dobie koronawirusa jako podstawa zwolnienia.
Zwolnienie dyscyplinarne pracownika, które potocznie nazywane jest często dyscyplinarką, to sytuacja kiedy umowa o pracę zostaje rozwiązana bez wcześniejszego wypowiedzenia , można powiedzieć, ze skutkiem natychmiastowym.
Sytuację tą reguluje art. 52 Kodeksu pracy, zgodnie z którym:
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Najczęściej do takiego rozwiązania umowy o pracę dochodzi na podstawie pierwszej przesłanki, to jest ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych . Jakie to są sytuacje?
Przykładowo można podać, iż są to takie przypadki jak przychodzenie do pracy pod wpływem alkoholu, kradzież, naruszenie umowy o zakazie konkurencji, czy też niestawienie się w pracy albo odmowa wykonania polecenia pracodawcy.
Pracodawca, od dnia w którym dowiedział się o sytuacji, która mogłaby powodować rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, ma miesiąc . Następnie, jeśli już dojdzie do wręczenia pisma co do rozwiązania umowy pracownik ma 21 dni na odwołanie się od decyzji o zwolnieniu dyscyplinarnym (art. 264 ust. 2 k.p.). Przy czym należy mieć na uwadze, iż chodzi tutaj o dojście do pracownika oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę. Nawet jeśli odmówisz podpisania pisma, nie jest to decydujące, ani też nie wstrzymuje terminu na wniesienie odwołania do sądu pracy.
Jakie roszczenia przysługują pracownikowi w razie zwolnienia dyscyplinarnego? Czego może żądać w odwołaniu do sądu pracy?
Niesłusznie zwolniony pracownik może dochodzić swoich praw przed sądem pracy. Jeśli dyscyplinarka zostanie uznana za niezgodną z prawem, sąd przywróci poszkodowaną osobę do pracy na poprzednich warunkach lub przyzna jej odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W razie zaś żądania przywrócenia do pracy, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy , nie więcej jednak niż za 3 miesiące i nie mniej niż za 1 miesiąc.
W razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie , jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu.
Czy mogę powstrzymać się od pracy z uwagi na koronawirusa? Czy mogę odmówić wykonania polecenia pracodawcy w takiej sytuacji? Czy grozi mi dyscyplinarka?
Z uwagi na stan epidemii bardzo często pojawia się w mediach informacja o możliwości powstrzymania się od pracy w oparciu o art. 210 §1 kodeksu pracy , zgodnie z którym prawo do powstrzymania się od pracy przysługuje w takiej sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, a pracownik ma uzasadniony powód do przypuszczeń, iż stanowi ona nieuchronne i poważne zagrożenie dla jego zdrowia lub życia albo dla zdrowia i życia innych osób. Dodatkowo z przepisów wynika, iż pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy w powyższych okolicznościach.
W sytuacji kiedy pracodawca poleca pracownikowi wykonanie pracy, gdzie ryzyko zachorowania w związku z epidemią jest duże, a pracodawca nie przewidział odpowiednich środków ochronnych , pracownik może rozważyć w takiej sytuacji powstrzymanie się od pracy i niewykonanie polecenia pracodawcy, na podstawie powyższego przepisu.
Zgodnie z art. 100 § 1 pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Jeśli polecenie wystosowane przez pracodawcę w narusza art. 210 §1 i §2(1) k.p., to pracownik może odmówić wykonania polecenia.
Takiej decyzji pracownik nie powinien podejmować jednak pochopnie. W szczególności pracownik powinien obiektywnie ocenić ryzyko , czy istnieje zagrożenie oraz czy pracodawca podjął stosowne środki dla zagwarantowania bezpieczeństwa. Musimy mieć także na uwadze, że pracodawca może inaczej ocenić sytuację i naszą odmowę wykonania polecenia potraktować jako ciężkie naruszenie obowiązków, a co za tym idzie wręczyć dyscyplinarkę. Swoich praw będziemy dochodzić w postępowaniu sądowym. Niestety postępowanie sądowe potrwa jeszcze dłużej niż w normalnych warunkach, gdyż obecnie sądy nie przeprowadzają rozpraw w takich sprawach.
autor: radca prawny Monika Woźniak-Goraus
Kancelaria radcy prawnego Monika Woźniak-Goraus
ul. Jana Pawła II 13/103, 44-100 Gliwice
tel. 504091413, e-mail: wozniak@kancelariamwg.pl